Władza - władza centralna. Definicja, opis, przykłady

Władza centralna - rodzaj władzy wykonywanej przez organy zwane centralnymi w danym państwie. W Polsce, organy państwa, ze względu na właściwości miejscowe, dzielą się na organy centralne, czyli takie, które obejmują terytorium całego kraju, i organy terenowe, których właściwość obejmuje tylko pewien obszar kraju, pewną jego część. 

Władza tego rodzaju dzielona jest w drodze decentralizacji, czyli podziału zadań między niezależne organy państwa, w których decyzje przekazuje się organom terenowym, będącym bliżej tych, których dotyczą podejmowane decyzje, a także w drodze - dekoncentracji, czyli takiego podziału zadań pomiędzy organami, który polega na przesuwaniu zadań w ranach struktur scentralizowanych.

Centralne organy administracji w Polsce to orany administracji, których zakres działania obejmuje obszar całego terytorium państwa. Podporządkowane są one naczelnym organom administracji i działają w formie indywidualnych decyzji, mogąc wydawać zarządzenia o charakterze wewnętrznym. Mają przy tym całkowicie apolityczny charakter. 

I tak, organowi naczelnemu administracji, jakim jest Prezes Rady Ministrów podlegają m.in. następujące urzędy centralne: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Centrum Badania Opinii Społecznej, Rada do Spraw Uchodźców, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ministerstwu Finansów podlegają: Generalny Inspektorat Informacji Finansowej, szef Służby Celnej i dyrektorzy izb i Urzędów celnych, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, dyrektorzy izb skarbowych oraz naczelnicy urzędów skarbowych. Ministerstwu Gospodarki - Główny Urząd Miar, Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, Polskie Centrum Akredytacji, Główny Instytut Górnictwa, Ośrodek Studiów Wschodnich czy Morski Instytut Rybacki. Ministerstwu Infrastruktury - Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Urząd Komunikacji Elektronicznej i in. Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Biblioteka Narodowa, Generalny Konserwator Zabytków, Polski Instytut sztuki Filmowej i in. Ministerstwu auki i Szkolnictwa Wyższego - Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa oraz Ośrodek Przetwarzania Informacji. Ministerstwu Obrony Narodowej - Agencja Mienia Wojskowego, Akademia Marynarki Wojennej, Centralny Ośrodek Metrologii Wojskowej i in. Ministerstwu Pracy i Polityki Społecznej - Ochotnicze Hufce Pracy, Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Agencja Rynku Rolnego, Instytut Zootechniki, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i in. Ministerstwu Skarbu Państwa - Agencja Nieruchomości Rolnych i in. Ministerstwu Sportu i Turystyki - Centralny Ośrodek Sportu. Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji - Biuro Ochrony Rządu, Górskie Ochotnicze Pogotowie ratunkowe, Komendant Główny Policji, wojewodowie i in. Ministerstwu Spraw Zagranicznych - ambasady i stałe przedstawicielstwa RP, konsulaty generalne i konsulaty RP, Instytuty Polskie i in. Ministerstwu Sprawiedliwości - Prokuratura Krajowa, Centralny Zarząd Służby Więziennej i in. Ministerstwu Środowiska - Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej i in. Ministerstwu Zdrowia - Akademie Medyczne, Narodowy Fundusz Zdrowia i in.