Wotum nieufności - definicja, opis, znaczenie

Wotum nieufności to specjalna, podjęta przez parlament uchwała, poprzez którą wyraża on swój brak zaufania do rządu jako całości lub poszczególnych jego członków. W wyniku przegłosowania wniosku o wotum nieufności konieczna jest dymisja (rządu lub ministra.). Wotum nieufności jest instytucją charakterystyczną dla ustrojów: semiprezydenckiego oraz parlamentowo-gabinetowego. 

Termin „wotum” pochodzi z języka łacińskiego w którym „votum” oznacza tyle co dar, ślubowanie. 

Wniosek o wotum nieufności dla pojedynczego członka rządu (za wyjątkiem premiera) musi być złożony przez minimum 69 posłów na ręce Marszałka Sejmu. Następnie odpowiednia komisja sejmowa opiniuje taki wniosek a Marszałek informuje o jego wpłynięciu Prezesa Rady Ministrów oraz Prezydenta. Po minimum 7 dniach od złożenia takiego wniosku przeprowadza się głosowanie. By wotum nieufności zostało uchwalone musi się za nim opowiedzieć minimum 231 posłów czyli uchwała podejmowana jest bezwzględną większością ustawowej liczby posłów. W przypadku opowiedzenia się parlamentu za wotum nieufności odpowiedni członek rządu jest odwoływany ze stanowiska przez głowę państwa. 

Natomiast jeśli uchwała nie została podjęta niemożliwe jest ponowne złożenie wniosku o wotum nieufności wobec tej samej osoby w ciągu najbliższych 3 miesięcy od nieuchwalenia poprzedniego wniosku. Wyjątkiem jest sytuacja gdy za we składanym przez siebie wniosku odwołanie ministra opowie się minimum 115 osób. 

W przypadku zgłoszenia wniosku o glosowanie nad wotum nieufności wobec całego rządu obowiązkowe jest podpisanie takiego wniosku przez minimum 46 posłów. Podobnie jak w poprzedniej sytuacji wniosek składa się na ręce Marszałka Sejmu, który zobowiązany jest powiadomić o jego wpłynięciu Premiera oraz Prezydenta. Głosowanie odbywa się po minimum 7 dniach natomiast podjęcie uchwały zachodzi większością ustawową liczby posłów. W przypadku podjęcia uchwały o wotum nieufności dla całego rządu Prezes Rady Ministrów zobowiązany jest do złożenia swojej dymisji na ręce Prezydenta który zobowiązany jest wniosek ten przyjąć. 

Przy wotum nieufności dla całego rządu ważne jest wskazanie we wniosku proponowanego kandydata na stanowisko Prezesa Rady Ministrów. Ma to na calu wskazanie, iż sam wniosek nie ma na celu samego odwołanie rządu ale powołanie na jego miejsca nowego.  Dodatkowo dba się o uniemożliwienie doprowadzenia do destabilizacji politycznej w kraju. Procedurę taką nazywa się konstruktywnym wotum nieufności.