Samorząd terytorialny - zasada podziału i wzajemnego równoważenia się władz - interpretacja, znaczenie

Samorządy terytorialne wróciły do działalności w 1990 r. po transformacji ustrojowej w Polsce, w momencie kiedy dokonała się stopniowa decentralizacja władzy i administracji publicznej. Przedtem władza była scentralizowana i sprawowana przez główny urząd w Warszawie. 

Samorząd terytorialny jest efektem zmiany ustrojowej w Polsce, co oznacza, że jest on przedstawicielstwem lokalnych władz i realizuje politykę lokalną zgodnie z zakresem kompetencji i wytycznych, jakie zostają mu nadane odgórnie. 

Oprócz tego ustrój polityczny RP zapewnia, że Polska jest krajem, w którym mamy do czynienia z tzw. zasadą równoważenia się władz, (co oznacza, że ustrój opiera się na jej podziale zgodnie z tradycyjnym modelem Monteskiuszowskim – władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza). Dzięki temu podziałowi Polska jest krajem, który szczególnie dba aby uniknąć nadużyć i błędów różnych organów władzy. Władzą wykonawczą jest Prezydent RP i Rada Ministrów, czyli rząd. Władzą ustawodawczą jest Sejm i Senat, a władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały. 

Taka zasada podziału władzy prowadzi do zwiększonego bezpieczeństwa w sferze reform i zwiększonej odpowiedzialności w sferach lokalnych. 

Władze te się równoważą i nie są od siebie niezależne. Równoważenie się władz jest cechą państw demokratycznych i chyba jedyną formą zabezpieczenia ustroju przed nadużyciami. Taki podział władzy wywodzi się z liberalnej tradycji. 

Zasada równoważenie się władz, zwana z angielskiego – „check and balance principle”. 

Tego typu podział władz jest równorzędny, wszystkie one ściśle współpracują, nie ma więc mowy o  nadużyciach, które nie byłyby karane. 

Tradycja tej koncepcji wywodzi się od Monteskiusza i Johna Locke’a – w Polsce trójpodział władzy jest zrównoważony tak aby jedna władza nie miała prymatu nad inną. 

Reasumując zasada równoważenia się władz jest zasadą, w której wszystkie władze są niezależne od siebie i nawzajem mogą się kontrolować. Dzięki tej zasadzie pochodzącej z klasycznego liberalizmu, państwo działa bez zarzutów i może się rozwijać. 

Jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych zasad sprawowania władzy.