Samorząd terytorialny - zasada unitarności - interpretacja, znaczenie

Zasada unitarności jest jedną z podstawowych zasad, jakimi kieruje się samorząd terytorialny. Oznacza ona, że państwo polskie stanowi jedność prawną i dlatego wszystkie organy i instytucje publiczne muszą stosować się do tej zasady. 

Gminy i powiaty nie stanowią tutaj żadnego wyjątku. Zasada unitarności gwarantowana jest przez art. 3 polskiej konstytucji, który mówi, że - „Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym”. Polska jest państwem, w którym obowiązuje jedność prawa i żaden z organów nie ma wyłączności na podejmowanie decyzji o charakterze prawnym. Samorząd terytorialny, mimo iż może dokonywać różnego rodzaju swobodnych, samodzielnych decyzji, to jednak musi wszystko robić w granicach prawa i kompetencji, jakie ma przysługują. 

Zasada unitarności określa również, że państwo polskie jest państwem, w którym wspólnota obywateli jest jednolita w kilku kwestiach – wyznaniowym i narodowym .Zasada unitarności dotyczy również religii czyli oznacza, że Polska jest państwem o charakterze chrześcijańskim i powstałym w oparciu o wartości chrześcijańskie. Przeciwieństwem zasady unitarności jest federacja. 

W świetle tego samorząd terytorialny nie może odbiegać od tych norm. Administracja mimo iż jest w Polsce po 1990 r. zdecentralizowana to jednak stanowi jedność pod względem prawnym. Wszystkie więc instytucje działają na zasadzie prawa krajowego i pod tym kątem dokonują wszystkich swoich decyzji. 

Zasada unitarności jest częścią państwa unitarnego, czyli państwa w którym obowiązuje zasada jedności administracyjnej, mimo decentralizacji. Państwa unitarne dzieli się na scentralizowane i zdecentralizowane. Przykładem drugiego typu jest Polska, w której istnieje dobrze rozwinięty system regionalnej władzy w postaci samorządów terytorialnych. W Polsce administracja publiczna jest od 1990 r. zdecentralizowana, ale podlega zgodnie z konstytucją jednemu prawu.