Mandat Palestyny - Wojna domowa w Palestynie (1947-1948) - opracowanie

Wojna domowa w Mandacie Palestyny trwała w okresie od 30 listopada 1947 roku do 14 maja 1948 roku. Główną przyczyną konfliktu była decyzja Organizacji Narodów Zjednoczonych o podziale terytorium Brytyjskiego Mandatu Palestyny na część arabską i żydowską, w których miały być utworzone oddzielne państwa. Decyzja ONZ została zdecydowanie odrzucona przez Palestyńczyków, którzy wkrótce zaczęli podejmować się zbrojnych napadów na ludność żydowską.

Do pierwszego takiego zamachu doszło 30 listopada 1947 roku – wówczas w rejonie miasta Lod Arabowie napadli na autobus wiozący Żydów, śmierć poniosło pięć osób. Szybko doszło do kolejnych zbrojnych napaści, m.in. w Jaffie. 1 grudnia Arabski Wysoki Komitet wezwał ludność Palestyny do podjęcia strajku generalnego. Tłumy wyszły na ulice, a sam strajk trwał przez kolejne trzy dni. Masowe demonstracje przybrały kształt zbrojnych rozruchów – grabiono, demolowano i podpalano żydowskie sklepy, napadano na osady i dopuszczano się aktów terroru. Walki wkrótce objęły tereny poza Jerozolimą i przerodziły się w wojnę domową między ludnością arabską i żydowską.

Strona palestyńska była wydatnie wspierana przez państwa Ligi Arabskiej, która podczas jednego ze swoich szczytów w Kairze zadecydowała o utworzeniu Armi Świętej Wojny skupiającej w swoich szeregach blisko 2,5 tysiąca żołnierzy. Niebawem rozpoczęła działalność także Arabska Armia Wyzwoleńcza, która rekrutowała się głównie z zawodowych żołnierzy z Syrii i Iraku. Natomiast strona żydowska dysponowała znacznie słabszym uzbrojeniem i mniej wyćwiczonymi oddziałami składającymi się w większości z ochotników. Wojska ich to przede wszystkim oddziały ochotnicze takie jak: Hagana, Kampania Uderzeniowa – Palmach, podziemne organizacje zbrojne Irgun Cwai Leumi oraz Lehi.

Pierwsza faza konfliktu to okres zdecydowanej przewagi Palestyńczyków, którzy zablokowali drogi między osiedlami żydowskimi pozbawiając ich tym samym wzajemnej komunikacji. W odpowiedzi na akcje arabskie Żydzi odpowiedzieli zamachami na palestyńską ludność cywilną, podczas których zginęło około 30 Arabów. 18 grudnia oddziały żydowskie rozpoczęły plan „Gimel”, który miał na celu zaatakowanie palestyńskich oddziałów stacjonujących na terenie osiedli, które według orzeczenia ONZ miały wchodzić w skład państwa izraelskiego. W tym celu dokonano licznych zamachów na ludność w tych miejscach, podczas których zginęło bardzo wielu cywilów. W odpowiedzi na te ataki Palestyńczycy zaczęli napadać na Izraelczyków.

Na przełomie 1947 i 1948 roku do Mandatu wkroczyły wojska państw arabskich stowarzyszonych w Lidze Arabskiej, które znacznie wzmocniły siły Palestyńczyków. Na kolejnym etapie walki to oni przejęli inicjatywę – zdołali odciąć kilka izraelskich ośrodków miejskich, w tym Jerozolimę. Obie strony dopuszczały się w tym czasie krwawych masakr na ludności cywilnej; największej dokonali Żydzi w Deir Jassin – szacuje się, iż zginęło wówczas od 100 do 254 Arabów. Na początku kwietnia Żydzi przeprowadzili kontrofensywę (plan „Dalet”), w wyniku której zdołali uzyskać kontrolę nad głównymi szlakami komunikacyjnymi w izraelskiej części Mandatu. Podczas operacji zniszczono wiele arabskich wiosek, m.in. w rejonie Jaffy, Jerozolimy, Tyberiady i Galilei. Pod koniec kwietnia i na początku maja zdołano nawet wypchnąć Arabów z obszaru Galilei, co wyraźnie przechyliło szalę zwycięstwa na ich stronę.

Dla Izraelczyków płynęła pomoc z całego świata, szczególnie od Żydów z Ameryki, wsparł ich również ZSRR. 14 maja 1948 roku Żydzi przeprowadzili ataki na Akkę i Jerozolimę, podczas których przejęli pierwsze z wymienionych miast i zdołali opanować część Jerozolimy. 14 maja 1948 roku wygasł mandat Brytyjczyków w Mandacie Palestyny, wobec czego proklamowano utworzenie niepodległości państwa Izrael. Dzień ten uznaje się za koniec wojny domowej w Mandacie Palestyny, nie oznacza to jednak, iż zaprzestano walk. Dalszą fazą konfliktu była wojna Izraela z koalicją państw arabskich, która toczyła się do 1949 roku i była nazywana wojną o niepodległość Izraela.

Walki między Palestyńczykami i Żydami na tym terenie trwają do dnia dzisiejszego, przybierają jedynie mniejszy bądź większy rozmiar.