Stefan Starzyński - biografia, życiorys

Stefan Starzyński urodził się 19 sierpnia 1893 w Warszawie, a zmarł 17 października 1943 roku w obozie koncentracyjnym w Konzentrationslager Dachau (KL Dachau) w południowych Niemczech. Był prezydentem Warszawy, politykiem i publicystą. Od urodzenia mieszkał w Łowiczu. Był synem nauczycielki języka francuskiego.

Od dzieciństwa wszczepiano mu tradycje patriotyczne, co zaowocowało później działalnością konspiracyjną i trzykrotnym aresztowaniem go, gdy był jeszcze w gimnazjum. Zajmował się kolportażem gazety „Robotnik”. Za ten czyn został skazany na miesięczny pobyt w więzieniu w Warszawie. 

Studiował potem na Wyższych Kursach Handlowych ekonomię. Redagował także pismo Związku Strzeleckiego, używając pseudonimu „Lew”. Podczas I wojny światowej, w latach 1914–1918 walczył w wielu bitwach, między innymi pod Rutką Sitowiecką, Stochodem i Sitowiczami. Awansował do stopnia oficera, w Krakowie zajął się też aktywnym wzniecaniem różnego rodzaju protestów i demonstracji. Za swoją działalność i odwagę został odznaczony Krzyżem Walecznych. Współpracował z Józefem Piłsudskim. W 1924 roku powrócił do Warszawy z Moskwy, gdzie przebywał w związku z pracą w Polskiej Komisji Reewakuacyjnej.
      
Po powrocie do kraju, pracował w Ministerstwie Skarbu, a potem w Banku Gospodarstwa Krajowego. Stał za wieloma pożytecznymi reformami, jak również tępił łapówkarstwo w swoim otoczeniu. Uważał, że administracja powinna znajdować się pod wyłącznym nadzorem społeczeństwa polskiego. Chciał reform administracyjnych, gospodarczych, rolnych. Zwracał uwagę także na Stocznię Gdańską. Z ramienia partii Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem Józefa Piłsudskiego startował w wyborach jako poseł na sejm. Związał się także z organizacją powołaną przez Edwarda Rydza-Śmigłego – Obozem Zjednoczenia Narodowego. Organizacja ta uważana była za wielce kontrowersyjną, gdyż, według niektórych, głosiła poglądy antysemickie (Żydzi nie mogli być jej członkami), a nawet faszystowskie. 

Prezydentem Warszawy został 2 sierpnia 1934 roku. Przedstawił on propozycję planu czteroletniego rozwoju gospodarczego miasta Warszawy. Planował w nim znaczną rozbudowę stolicy – szczególnie pod względem mieszkalnym i turystycznym. Zamierzał także walczyć z korupcją i malwersacjami finansowymi. Do roku 1938 udało mu się zwiększyć długość torów tramwajowych i rozbudować sieć metra. Wszystkie zamierzenia przerwał wybuch II wojny światowej. Odmówił ewakuacji ze stolicy. Dowodził cywilną obroną Warszawy – zorganizował „ogólne sprzątanie” stolicy po nalocie bombowym niemieckiego lotnictwa, urządził także akcję ratunkową ludzi zasypanych pod gruzami zabudowań zmiecionych z powierzchni ziemi.

Również on stanął za podpisaniem kapitulacji Warszawy. Niemniej jednak nieraz jeszcze potem następował hitlerowcom na odcisk i stawał po stronie Polaków. Został aresztowany 27 października 1939 roku i przewieziony na Pawiak na Alei Szucha. Jego dalsze losy nie są do końca znane. Jest kilka wersji tego, gdzie i kiedy zmarł. Najbardziej prawdopodobna mówi o tym, że został rozstrzelany na Pawiaku lub wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau. Ostatnia wersja mówi o uśmierceniu prezydenta w Parku Natolińskim koło Warszawy.

Był to jeden z najwybitniejszych polityków swoich czasów. Niezłomny i niezbyt kompromisowy, do końca pozostał wierny patriotycznym ideałom wyniesionym z domu. Nie dał się zastraszyć, pełnił swoją misję do samego końca. Pośmiertnie został odznaczony wieloma nagrodami i uhonorowany orderami, między innymi: Orderem Orła Białego (nadanym przez Lecha Kaczyńskiego).