II wojna światowa na Pacyfiku

II wojna światowa, jak sama nazwa wskazuje, była konfliktem o zasięgu globalnym, choć główne jej działania toczyły się na kontynencie europejskim. Poza Europą i Afryką Północną siły aliantów zmuszone były walczyć z koalicją państw Centralnych również w Azji oraz na Oceanie Spokojnym, gdzie głównym agresorem okazała się być cesarska Japonia. Japończycy już w latach 30. zdradzali światu swoje mocarstwowe ambicje m. in. notorycznie nękając atakami bogate w surowce Chiny. Jednak były one jedynie wstępem do właściwych działań, które przeszły do historii jako „Wojna na Pacyfiku”.

Realizacja głównego planu wojennego Japonii rozpoczęła się 7 grudnia 1941 roku spektakularnym atakiem na bazę wojskową, neutralnych jeszcze wówczas Stanów Zjednoczonych, ulokowaną na wyspie Pearl Harbor. Niespodziewany atak na główne siły US Navy na Pacyfiku zaskoczył, a następnie zniszczył na miejscu znaczną część floty wojennej oraz lotnictwa Stanów Zjednoczonych w tym rejonie. Spowodowało to uruchomienie wielkiej machiny przemysłu wojennego USA, która przy olbrzymim potencjale gospodarczym tego kraju, prędzej czy później musiała zatryumfować nad osamotnioną Japonią.

Równolegle z atakiem na Pearl Harbor armia japońska rozpoczęła na kilku frontach swoją wielką ofensywę na południe, która zakończyła się praktycznie całkowitym sukcesem dopiero w marcu 1942 roku. Do tego czasu w zasięgu wpływów armii admirała Yamamoto znalazły się m. in. Tajlandia, Indochiny, Malaje, Borneo, Filipiny oraz po części Wyspy Salomona i Nowa Gwinea, gdzie miała zostać umiejscowiona baza wojskowa oraz sieć lotnisk, umożliwiających skuteczną inwazję na Australię. Jednak to właśnie na Morzu Koralowym blitzkrieg japoński został powstrzymany przez flotę amerykańską. Pierwszy wielki sukces wojsk generała Douglasa MacArthura prawdopodobnie nie byłby możliwy, gdyby nie fakt złamania przez amerykańskich kryptologów tzw. szyfru purpurowego, którym posługiwała się cała japońska armia, przekazując sobie rozkazy oraz plany kolejnych ataków. Również dzięki przechwyceniu planów japońskich udało się Amerykanom w dniach 4-5 czerwca 1942 roku, odnieść przełomowe dla dalszego przebiegu wojny zwycięstwo w bitwie o Midway. Wtedy to flota cesarska została pokonana po raz pierwszy od przeszło 350 lat. Przyjmuje się, że po tej porażce armia japońska utraciła inicjatywę w wojnie i zmuszona była przejść do defensywy.

Rozpoczęła się wówczas zakrojona na szeroką skalę kontrofensywa amerykańska, której pierwszym, strategicznie bezcennym celem była silnie ufortyfikowana przez wojska japońskie wyspa Guadalcanal. Walki na niej trwały ponad pół roku i zakończyły się sukcesem marines dopiero w lutym 1943 roku. Od połowy 1943 roku kontrnatarcie amerykańskie zostało podzielone na dwa fronty. Pierwsza część armii miała za zadanie konsekwentnie zajmować kolejne wyspy na środkowym Pacyfiku, które przybliżałyby coraz bardziej bazy wojskowe US Navy do macierzystych wysp Japonii, poprzez realizację tzw. taktyki żabich skoków. Druga natomiast miała za cel dążyć w stronę Filipin oraz Azji Południowo-Wschodniej, gdzie wciąż znajdowały się wielkie bazy japońskiej piechoty oraz marynarki. Desant wojsk lądowych na Wyspach Filipińskich oraz wygrana przez Amerykanów ogromna morsko-lądowa bitwa o wyspę Leyte, przesądziły ostatecznie o klęsce Japonii w konfrontacji z siłami aliantów. Ograniczona praktycznie do terytoriów swoich rodzimych wysp Japonia, musiała jeszcze przyjąć na siebie dwa amerykańskie nuklearne ataki bombowe: na Hiroszimę - 6 sierpnia 1945 roku oraz na Nagasaki trzy dni później. W obu tych precedensowych bombardowaniach zginęło w sumie około 160 tysięcy ludzi, a fakt ten załamał definitywnie morale dumnych Japończyków. Podpisanie aktu bezwarunkowej kapitulacji przez Japonię, równoznaczne z formalnym zakończeniem drugiej wojny światowej, miało miejsce na pokładzie pancernika USS „Missouri” w dniu 2 września 1945 roku.

Niezwykle zacięta oraz krwawa wojna japońsko-amerykańska na Pacyfiku, pozostająca często na uboczu głównych działań wojennych w Europie, odcisnęła swoje niewątpliwe piętno w historii światowej wojskowości. Wielkie „wojny lotniskowców”, samobójcze samoloty kamikadze, których piloci kultywowali samurajski kodeks Bushido, czy wreszcie użycie po raz pierwszy broni atomowej przez USA zmieniły na trwałe obraz wojny totalnej.