Bitwa o Maltę - II wojna światowa

Od momentu rozpoczęcia działań wojennych na froncie północno-afrykańskim alianci usiłowali przejąć kontrolę nad szlakami handlowymi w basenie Morza Śródziemnego, aby utrudnić państwom Osi aprowizację swoich wojsk w Afryce. Ze względu na swoje korzystne położenie oraz posiadanie nowoczesnych baz lotniczych, Malta stała się w latach 1941-1942 kluczowym dla dalszych losów wojny w basenie Morza Śródziemnego punktem, nad którym kontrolę starało się przejąć lotnictwo niemieckie.

Malta od kongresu wiedeńskiego w 1815 r. znajdowała się pod kontrolą brytyjską. W momencie wybuchu wojny nie stacjonowały na niej praktycznie żadne wojska poza kilkoma przestarzałymi, jak na ówczesne standardy, samolotami typu Gloster Gladiator. 11 czerwca 1941 r. włoskie lotnictwo zaatakowało wyspę. Jednak heroiczna obrona trzech zdolnych do walki dwupłatowców brytyjskich uniemożliwiła Włochom zdobycie dominacji w powietrzu. Kompromitująca postawa lotnictwa włoskiego - trzy Gladiatory strąciły w sumie ponad 30 dużo nowocześniejszych wrogich samolotów - zdecydowała o uzupełnieniu inwazyjnych sił włoskich o dodatkowe eskadry myśliwców towarzyszących bombowcom, ale przybycie na wyspę czterech zmierzających docelowo do Afryki brytyjskich nowoczesnych myśliwców typu Hawker Hurricane oraz kolejnych dwunastu po około dwóch miesiącach pozwoliło lotnikom RAF-u zdobyć panowanie nad przestrzenią powietrzną Malty.

Wątpiąc w kompetencję swoich włoskich sojuszników, dowództwo niemieckie oddelegowało do walk nad Maltą regularne eskadry Luftwaffe, które miały przesądzić o sukcesie państw Osi i w konsekwencji zapewnić im możliwość regularnego i bezpiecznego zaopatrywania oddziałów Afrika Korps drogą morską. Pierwsze niemieckie maszyny pojawiły się nad Maltą w styczniu 1941 r. i niemal od razu alianci zostali zmuszeni do wycofania się z części wyspy. Jednak koncentracja całych sił niemieckich na planowanym na czerwiec 1941 r., kluczowym dla losów wojny, ataku na ZSRR, spowodowało zmniejszenie zainteresowania państw osi frontem południowym, w tym Północną Afryką oraz Maltą. Do lutego 1942 r. brytyjskie panowanie nad przestrzenią powietrzną Malty było już niepodważalne.

Wiosną 1942 r. miała miejsce kolejna zmasowana ofensywa wojsk państw centralnych na Maltę. RAF stopniowo tracił kontrolę na morskimi szlakami zaopatrzeniowymi a Luftwaffe odnosiło w tym rejonie co raz więcej sukcesów. Dopiero przybycie na Maltę eskadry złożonej z 60 brytyjskich myśliwców typu Spitfire przesądziło o losie strategicznie bezcennej wyspy. Ostatecznie, zimą 1942 r. lotnictwo państw Osi zostało całkowicie wyparte znad Malty, a dowództwo w Berlinie zdało sobie sprawę, że na tym froncie wojna dla Niemców jest już przegrana.

W wyniku walk powietrznych o Maltę zrzucone zostało ponad 14 tys. ton bomb, które spowodowało wielkie zniszczenia w infrastrukturze oraz śmierć ponad 1500 mieszkańców wyspy. Uznając bohaterską postawę obrońców, król Anglii Jerzy VI odznaczył całą Maltę najwyższym brytyjskim odznaczeniem cywilnym, Krzyżem Jerzego.