Liga Narodów - organizacja, wady, działanie

Ligą Narodów nazywa się międzynarodową organizację działającą od 1920 do 1946 roku. Uważa się ją za poprzedniczkę Organizacji Narodów Zjednoczonych. Sam pomysł utworzenia takiej organizacji pojawił się jako 14 punkt programu pokojowego amerykańskiego prezydenta Theodora Wodorowa Wilsona. Zakończenie wojny pozwoliło częściowo na realizację tej idei.

Utworzenie statutu Ligii wiąże się dokumentem traktatu wersalskiego, do którego został on włączony i ratyfikowany dnia 10 stycznia 1920 roku. Siedzibą utworzonej organizacji została Genewa. Głównym celem, zgodnie z wcześniejszym postulatem prezydenta USA, było utrzymanie powszechnego pokoju na świecie. Miało to teoretycznie ustrzec ludzkość przed konfliktem podobnym I wojnie światowej. Niestety, późniejsze wydarzenia pokazały, że było błędne mniemanie.

Organizacja związana była z podziałem na trzy najważniejsze elementy. Podstawowym, naczelnym organem składowym była Rada, czyli cztery państwa mające charakter stały - Wielka Brytania, Francja, Włochy oraz Japonia. Oprócz tego było jeszcze czterech kolejnych członków, ci jednak mieli status niestałych i obierało ich Zgromadzenie na trzyletnią kadencję. Do zadań Rady należało przygotowywanie projektów, które następnie miały podlegać głosowaniu. Oprócz tego zajmowała się wszelkimi kwestiami związanymi z wojskowością, np. pilnowaniem procesu zbrojeń w innych krajach. Kontrolowała także postępowanie rozbrajania Państw Centralnych. Rada miała również za zadanie rozsądzać wszelkie konflikty pomiędzy członkami Ligi Narodów. Zatwierdzała także nominacje wyższych urzędników organizacji.

Kolejnym istotnym organem było Zgromadzenie, czyli zebranie wszystkich państw wchodzących w skład Ligi. Jego zadaniem było ustalanie budżetu organizacji, przyjmowanie nowych członków poprzez głosowanie, rozpatrywanie i głosowanie nad rezolucjami oraz uchwałami. Każde państwo członkowskie miało prawo posiadania w Zgromadzeniu delegatów w liczbie maksymalnie trzech osób. Warto jednak pamiętać, że mimo to każde państwo posiadało tylko jeden głos, niezależnie od liczby osób je reprezentujących.

Istotnym elementem organizacji był także Sekretariat. Przygotowywał on projekt budżetu, który następnie był oddawany pod głosowanie. Zajmował się on wszystkimi kwestiami technicznymi z punktu widzenia biurokracji. Zbierał i przekazywał informacje, prowadził także korespondencję międzynarodową. Na czele tej komórki stał Sekretarz Generalny mianowany przez Radę po wyborze dokonanym przez Zgromadzenie Ligi.

Niestety Liga Narodów nie spełniła roli, która została jej przypisana. Nie uchroniła ludzkości od wybuchu II wojny światowej. Winę za to ponoszą liczne wady w organizacji. Należy zauważyć, że w skład stałych członków stałych wchodziła Japonia oraz Włochy. Pierwszy z tych krajów w latach dwudziestych wieku XX bardzo szybko zaczął prowadzić politykę mocarstwową na Dalekim Wschodzie, z kolei we Włoszech władzę zaczęła sprawować partia faszystowska pod przewodnictwem Mussoliniego. Gdy zaczęło to przeszkadzać wymienionym krajom w prowadzeniu swej polityki, to po prostu wystąpiły z Rady. Istotnym także był fakt braku uczestnictwa Stanów Zjednoczonych w Lidze, mimo że sam pomysł utworzenia tej organizacji wypłynął od prezydenta tego kraju. Liga Narodów nie posiadała również realnych środków, które mogły powstrzymać rozwój konfliktów światowych. Przekonano się o tym boleśnie, gdy w Niemczech do władzy doszli naziści. Łamanie przez nich postanowień traktatu wersalskiego nie wiązało się w ostrzejszymi reakcjami Ligii.

Podczas trwania II wojny światowej Liga Narodów zawiesiła swoją działalność, wznowiła ją dopiero po zakończeniu konfliktu. Nie trwało to jednak długo, została bowiem rozwiązana dnia 19 kwietnia 1946 roku. Jej kompetencje przejęła powstała rok wcześniej Organizacja Narodów Zjednoczonych.