Rzeczpospolita Polska - Programy naprawcze Rzeczypospolitej Polskiej w XVIII w

Od momentu, kiedy na tronie polskim zasiadła saska dynastia Wettinów, zaczęto formułować plany zmierzające do naprawy Rzeczypospolitej. Miało to umocnić pozycję zrujnowanej, pogrążonej w chaosie Polski, która stała się łatwym łupem sąsiadujacych mocarstw.

Autorem naprawy Rzeczypospolitej był przyjaciel familii Czartoryskich, reformator z zakonu pijarów – Stanisław Konarski. Konarski opublikował w 1760 r. swoje dzieło ‘’o skutecznym rad sposobie’’ Przedstawił w swoim programie próbę usprawnienia systemu ustrojowego, planowano ograniczyć liberum veto, które przerywało obrady sejmowe i było zaczątkiem anarchii.

Program Konarskiego miał wzmocnić sejm i rząd, król i Czartoryscy próbowali wcielić program w życie. Projekt reform spotkał się z powszechnym uznaniem, jednak wprowadzenie ich w życie nie było rzeczą prostą. Program Konarskiego składał się z czterech tomów był traktatem stricte politycznym, przedstawiał wady ustroju polskiego w obecnym czasie.

Program Konarskiego wpłynął znacząco na uformowanie się ostatecznej wersji Konstytucji 3 Maja. Usprawnienie obrad Sejmu były wg Konarskiego niezbędnym minimum do zmiany założeń ustrojowych i naprawy Rzeczypospolitej. Zdecydowanie bardziej radykalne były reformy familii Czartoryskich, ograniczać miały one władzę ministrów i hetmanów.

Projekt Konarskiego i Czartoryskich to połączenie polskich tradycji parlamentarnych i kolegialnych. Eliminowały wady polskiego sejmowania. Reformy te stały się inspiracją dla sporządzenia późniejszej konstytucji w 1791 r.