Rządy Mobutu Seso Seko

Mobutu Sese Seko urodził się 14 października 1930 w Lisali w Kongu Belgijskim (dziś Demokratyczna Republika Konga) jako Joseph-Desire Mobutu. Studiował w Belgii, a następnie służył w armii belgijskiej, ukończył kurs księgowości i pracował tam jako dziennikarz. Pomogła mu w tym biegła znajomość języka francuskiego, którą nabył będąc jeszcze dzieckiem. W 1956 roku przyłączył się do ruchu nacjonalistycznego, a w 1960 roku objął stanowisko w rządzie Patrice`a Lumumby, jako sekretarz stanu do spraw obrony.

Początkowo skutecznie zapobiegał wybuchowi wojny domowej, później jednak, kiedy w Kongo rozgorzały walki i doszło do konfliktu pomiędzy prezydentem Josephem Kasavubu a premierem Lumumbą (obaj rozkazali Mobutu, by zabił ich rywala), Mobutu wsparł prezydenta, a wierne mu oddziały wojskowe zamordowały Lumumbę. W 1964 doszło do kolejnego wewnętrznego konfliktu zbrojnego, w którym Mobutu pokonał rewolucjonistów Pierra Mulele. W 1965 roku z pomocą USA oraz Belgii dokonał przewrotu wojskowego i obwołał się prezydentem.

Od początku podkreślał swoją „niepolityczność”. Unikał określenia „polityka” i polityków oskarżał o wszelkie zło. W 1971 zmieniał nazwę państwa na Zair, a swoje nazwisko na Mobutu Sese Seko Kuku Nbendu Wa Za Banga, co jest tłumaczone jako „potężny wojownik”, „kroczący od triumfu do triumfu”. Zmiana nazwy państwa oraz swego nazwiska były związane z silną afrykanizacją. Mobutu nakazał mieszkańcom Zairu zmieniać imiona i nazwiska na afrykańskie. To samo tyczyło się nazw ulic. Chrześcijańscy księża zostali zaś ostrzeżeni, iż przyłapani na nawracaniu i udzielaniu chrztu Zairczykom, trafią do więzienia na 5 lat.

Mobutu przeprowadził nacjonalizację kopalń miedzi i wielkich plantacji. W 1977 roku wprowadził nową konstytucję. Prześladował białych, wprowadził kult jednostki, likwidował kolejnych swoich oponentów oraz rywali politycznych, również organizując publiczne egzekucje. W kolejnych wyborach był jedynym kandydatem. W 1990 roku w wyniku zapaści politycznych oraz niepokojów społecznych zdecydował się wprowadzić opozycję do rządu. Działania gospodarcze nie pobudziły kraju do wzrostu. Nadal silna była korupcja, która wraz z niegospodarnością i zaniedbaniami doprowadziła do spadku gospodarczego. Pomimo tego Mobutu udało się zgromadzić ogromny majątek osobisty. W relacjach z innymi państwami, przez większą część sprawowania rządów utrzymywał ciepłe stosunki z USA. Zmieniło się to diametralnie po zakończeniu zimnej wojny. Kiedy rozpadł się Związek Radziecki, Mobutu przestał być USA potrzebny. Pozytywne relacje łączyły go również z Francją. Od początku za to występował przeciw ZSRR.

Mobutu wspierał plemię Hutu, które było odpowiedzialne za ludobójstwo w Rwandzie. W wyniku takiej polityki, w opozycji przeciwko Mobutu znajdowało się plemię Tutsi, które zostało przez prezydenta usunięte poza granice Zairu. Ruch ten doprowadził do otwartej wojny, w wyniku której Mobutu został obalony przez Zjednoczony Sojusz Sił Demokratycznych na Rzecz Wyzwolenia Kongo-Zairu. 16 maja 1997 roku nowym prezydentem został Laurent Kabila. Nazwa Zair została zmieniona na Kongo. Mobutu w wyniku tych działań opuścił kraj i udał się do Maroka, gdzie zmarł na raka prostaty 7 września 1997 roku. Mobutu miał 17 dzieci. Jeden z jego synów, Nzanga Mobutu jest dziś aktywnym politykiem Demokratycznej Republiki Konga