Barbara Radziwiłłówna - biografia, życiorys

Barbara Radziwiłłówna urodziła się 6 grudnia 1520 roku w Wilnie, chociaż historycy spierają się, że prawdziwą datą urodzin królowej mógł być 6 grudnia roku 1523. Zmarła przedwcześnie 8 maja 1551 roku w Krakowie.

Przyszła królowa Polski pochodziła z zamożnego rodu litewskiego Radziwiłłów. Jej ojcem był Jerzy Radziwiłł herbu „Trąby” – wielki wódz i polityk, hetman wielki litewski. Jej matką była Barbara Kolanka (Barbara Kołówna/Barbara z Kolów), która słynęła przede wszystkim z urody.

Uważana była za kobietę piękną. Pisano o niej: „była słusznego wzrostu, smukła, jej szczupła talia kontrastowała z szerokimi biodrami”, „niezbyt wielka owalna twarz, ciemne, wielkie, otoczone gęstymi rzęsami oczy, nad którymi rysowały się wąskie, lekko łukowate brwi. Czoło jej było wysokie, nieco wypukłe, a usta niewielkie o wyraźnie wykrojonych, dość pełnych wargach. Pod nimi kryły się dwa rzędy równych, lśniących bielą zębów”.

Ponoć jej największą kobiecą słabością były stroje, klejnoty, naszyjniki, szafiry i pierścionki. Z upodobaniem nosiła biżuterię i inne dodatki, które podkreślały naturalne piękno jej urody.  

Wyszła za mąż w roku 1537, jednak niedługo cieszyła się małżeństwem ze Stanisławem Gasztołdem. Ten zmarł w pięć lat później, pozostawiając swojej żonie rozległe włości oraz tytuł wojewodziny. Po tragicznym wydarzeniu, jakim była śmierć Stanisława, Barbara bardzo często przebywała w Gieranionach – posiadłości Gasztołda. To tam pewnego dnia roku 1543 przyjechał król Zygmunt August. Natychmiast zakochał się w Barbarze, a ich romans utrzymywany był w tajemnicy. Po dwóch latach, zmarła dotychczasowa żona monarchy – Elżbieta Austriaczka.

Barbara przeprowadziła się do Wilna, aby być bliżej swojego ukochanego. Oboje byli za zalegalizowaniem swojego związku – tym bardziej, że w międzyczasie zmarł ojciec Zygmunta i władza spoczęła w rękach jego następcy Zygmunta Augusta. Decyzję kochanków popierali bracia Barbary – Mikołaj Radziwiłł Rudy oraz Mikołaj Radziwiłł Czarny.

W roku 1547 doszło do potajemnego ślubu Barbary z Zygmuntem. 13 lutego 1549 roku król oficjalnie przedstawił politykom, a później całemu Krakowowi Barbarę Radziwiłłównę jako swoją żonę, królową i nową władczynię Polski i Litwy zarazem. Małżeństwo w szeregach możnowładców wywołało wiele protestów, zmieszanie i niezrozumienie. Żądano nawet unieważnienia małżeństwa.

Pomimo licznych sprzeciwów, królowi udało się w roku 1550 koronować Barbarę na nową królową Polski. Niestety żyła później jeszcze pół roku. Nie wiadomo dokładnie z jakich przyczyn umarła, ale straciła życie przedwcześnie. W jej brzuchu utworzył się guz, którego w żaden sposób nikt nie potrafił wyleczyć.

Barbara zmarła w maju 1551 roku. Jej ciało zostało przewiezione do kaplicy św. Kazimierza w Archikatedrze Wileńskiej, gdzie życzyła sobie spocząć. Jej postać stała się inspiracją dla malarzy, poetów, pisarzy czy rzeźbiarzy wielu epok.

W Wilnie stoi jej pomnik wykonany w formie abstrakcyjnej. W katedrze wileńskiej wciąż mamy okazję oglądać ołtarz, przy którym najprawdopodobniej kochankowie brali ślub.

Istnieją także legendy mówiące o tym, że duch Barbary Radziwiłłówny od czasu do czasu nawiedza podziemia archikatedry, które również i teraz można zwiedzać. Na podstawie jej życia powstało wiele utworów dramatycznych, między innymi: „Barbara Radziwiłłówna. Tragedia w pięciu aktach” Alojzego Felińskiego, oraz filmów i seriali – szczególnie produkcji polskiej: „Barbara Radziwiłłówna” z roku 1936. Z pewnością można powiedzieć, że druga żona Zygmunta II Augusta była osobą kontrowersyjną. Zyskała miłość i władzę, pomimo licznych sprzeciwów.