Przemiany ustrojowe we Francji w latach 1814 - 1870

Po porażce Napoleona Bonapartego, przywódcy państw Europejskich postanowili na kongresie wiedeńskim przywrócić stary porządek sprzed roku 1789. Wówczas to Francja miała stać się monarchią wraz dwuizbowym parlamentem: Izbą Deputowanych oraz Izbą Parów. W skład Izby Deputowanych wchodzili przedstawiciele wyłaniani w drodze wyborów, tymczasem w Izbie Parów zasiadali ludzie powołani przez króla. Król mianował również rząd, który mógł być odwołany przez  Izbę Deputowanych, a z kolei Izba Deputowanych mogła być rozwiązana przez króla. W kraju panowała również równość obywateli wobec prawa.

Kiedy koronę Francji w roku 1824 zdobył Karol X, wkrótce postanowił on o rozwiązaniu Izby Deputowanych, a 2 lipca 1830 roku wydał królewskie dekrety, tzw. cztery ordonansy, zgodnie z którymi ograniczono prawa wyborcze. Wywołało to liczne protesty ludności w Paryżu, oddziały wojskowe wycofały się z miasta, a sam król został zmuszony do abdykowania. By ratować sytuację grupa umiarkowanych rojalistów przekazała koronę w ręce Ludwika Filipa, który ustanowił ogromny cenzus majątkowy, który przyczynił się do tego, iż prawa wyborcze posiadała tylko wąska grupa 100.000 mieszkańców Francji, podczas gdy ta liczyła sobie 30 milionów obywateli. Zagwarantowano jednak wolność prasy.

Wkrótce Europa ogarnięta została, przez ruchy zwane Wiosną Ludów, a Francja przeżywała kolejne kryzysy - czy to bankructwo, czy głód. Wywołało to fale niezadowolenia w społeczeństwie, które wkrótce przerodziło się w jawny i aktywny bunt. Wzniesiono liczne barykady, wybuchły zamieszki, do walki z protestującymi wysłano wojsko, które ostatecznie nie zgodziło się na użycie broni przeciw współobywatelom. 24 lutego 1848 Ludwik Filip abdykował, a wcześniej powołany Rząd Tymczasowy ogłosił, iż Francja nosi od tego czasu znamiona ustroju republikańskiego (drugi raz w swej historii). Prócz zapewnienia dotychczasowej wolności prasy, przywrócono pełną wolność zgromadzeń oraz przeprowadzenie wyborów powszechnych do zgromadzenia narodowego. Te ostatnie wygrała Partia Porządku, czyli umiarkowani republikanie. Ci ostatecznie ustanowili konstytucję, która dawała Francji instytucję prezydenta. Tym ostatnim został Ludwik Napoleon Bonaparte, bratanek słynnego zdobywcy. W roku 1849 wybory do Zgromadzenia Prawodawczego potwierdziło aprobatę społeczeństwa wobec Partii Porządku, która i tutaj odniosła znaczny sukces. Ten ostatni organ był odpowiedzialny za wprowadzanie kolejnych praw, które z czasem coraz bardziej ograniczały francuską demokrację.

Wprowadzono cenzus stałego zameldowania, co wydatnie wpłynęło na liczbę uprawnionych do głosowania, zakazano przeprowadzania strajków, ograniczono wolność druku. To w ostateczności doprowadziło 2 grudnia 1851 roku do zamachu stanu, który poprowadził Ludwik Bonaparte. Jego oddziały aresztowały posłów, a parlament został rozwiązany. W roku 1852 przeprowadzone głosowanie zatwierdziło przedłużenie kadencji prezydenta, a kolejny plebiscyt oznaczał zgodę na ponowne wprowadzenie cesarstwa. Od tego też czasu Francja przeistoczyła się w monarchię konstytucyjną, w której prezydent posiadał szerokie uprawnienia. Wybierany był na dziesięcioletnią kadencję i jedyną instancją, przed którą odpowiadał, był naród. Prezydent mianował i odwoływał ministrów oraz posiadał kompetencje ustawotwórcze. Władza ustawodawcza należała do trzech izb, mianowicie do Rady Stanu (mianowana w całości przez prezydenta), która opracowywała projekty ustaw, do Ciała Prawodawczego (wybieranego w wyborach), które czuwało nad zgodnością ustaw z konstytucją oraz wreszcie do Senatu (również mianowany przez prezydenta).

Ostatecznie taki właśnie kształt nabrało II cesarstwo francuskie, które pod koniec swego trwania przeobraziło się w cesarstwo parlamentarne. Jego kres nastąpił 4 września 1870 roku, kiedy to po przegranej wojnie z Prusami i dostaniu się cesarza Napoleona II w ręce nieprzyjaciela, ogłoszono iż Francja staje się ponownie republiką.