Półwysep Skandynawski i Jutlandia w średniowieczu. Powstanie pierwszych państw skandynawskich

Półwysep Skandynawski oraz Jutlandię pierwotnie zamieszkiwały ludy germańskie, które jednak z czasem rozpoczęły masowa migrację na południe w poszukiwaniu korzystniejszych warunków pod osadnictwo. Na ojczystych ziemiach zdecydowali się pozostać jedynie tzw. Germanowie Północni (Normanowie, jak ich później nazywano), którzy stopniowo przystosowali się do trudnych warunków klimatycznych jakie panowały w Skandynawii.

Germanów Północnych genealogicznie i etnicznie podzielić można na kilka zasadniczych grup: Swionów (Szwedów) zamieszkujących wschodnią część półwyspu, Gotów osiedlających się na południu, Danów w Skonii i w Jutlandii, Norwegów na zachodnich wybrzeżach oraz Finów na północy. Półwysep Skandynawski cechował surowy, aczkolwiek i tak łagodniejszy (ze względu na ciepłe prądy morskie) niż inne ziemie o podobnej szerokości geograficznej, klimat oraz wyjątkowy deficyt nadających się pod uprawę, żyznych ziem (rozległe pasma górskie i gęste lasy). Wynikiem tych czynników była koncentracja rolnictwa (żyto, jęczmień, len) na południu półwyspu oraz skupienie się ludności skandynawskiej na rybołówstwie, hodowli oraz przede wszystkich rozbójnictwie.

Z czasem społeczeństwo plemion normandzkich podzieliło się wolnych chłopów oraz posiadaczy ziemskich i jarlów - członków starszyzny plemiennej. Możni otaczali się wiernymi sobie drużynami wojowników, które w procesie narzucania zwierzchności sąsiadom, to z czasem przerodziły się w niewielkie i bardzo liczne państewka, których władcy przybierali często tytuły królów. Na czoło pośród nich wysuwali się z czasem najpotężniejsi i proces ten niejako zakończył się powstaniem zjednoczonych monarchii duńskiej, szwedzkiej i norweskiej.

Pierwsze kontakty Duńczyków z Frankami miały miejsce już w VII wieku, ale wówczas to jeszcze nie tworzyli oni spójnego państwa pod rządami jednej dynastii a jedynie walczyli u boku Sasów jako luźni ich sojusznicy. W roku 836 duński król imieniem Harald Krak przyjął chrześcijaństwo z rąk Ludwika Pobożnego - w celu skutecznej chrystianizacji plemion skandynawskich utworzono nawet arcybiskupstwo w Hamburgu, które jednak w wyniku gwałtownej reakcji pogańskiej  dwadzieścia lat później zostało zniszczone. Na przełomie IX i X wieku zjednoczenia plemion duńskich dokonał Grom Stary z dynastii Skjodungów, ale już jego syn Harald Sinozęby musiał po ciężkich walkach uznać zwierzchnictwo cesarza niemieckiego, co zaowocowało powtórnym chrztem w roku 965. Wkrótce potem Dania osiągnęła szczyt swojej potęgi pod rządami Kanuta II Wielkiego, który w swoich wyprawach dotarł aż do Wysp Brytyjskich, po drodze podporządkowując sobie jeszcze m. in. Norwegię, aby jednak po jego śmierci ponownie ulec podziałowi na pomniejsze księstwa.

Już w drugiej połowie IX wieku, pod rządami Haralda Pięknowłosego, przejściowo zjednoczona została Norwegia. Jego wyczyn powtórzył pod koniec X wieku Olaf
Tryggvasson, który ponadto zaprowadził a kraju chrześcijaństwo - chrzest w roku 995. Dalsze lata upłynęły jego następcą na nieustannych walkach z Duńczykami.

Od wieku VII można również mówić o kształtowaniu się pierwszych ośrodków państwowych na terenie dzisiejszej Szwecji. Powstały wówczas dwa głównie centra polityczne: wokół Uppsali, przy siedzibie kultu pogańskiego, pod władzą rodu Ynglingów oraz wśród plemion gockich. Oba te organizmy trwale zjednoczył pod koniec X wieku król Eryk Zwycięski a jego syn Olaf, pomimo zwartego oporu możnych, wprowadził w kraju chrześcijaństwo, wzmacniając tym samym aparat państwowy i nakładając regularne podatki na poddanych. Jednak silna opozycja pogańska stale utrudniała działania władcy i jego chrześcijańskich popleczników, dlatego wciąż dochodziło do zaburzeń wewnętrznych i nawrotów do starej religii. Walk tych nie udało się ukrócić królowi Inge Starszemu, który zdecydował się na zniszczenie ośrodka kiltu w Uppsali  i przywrócił administrację kościelną, ponieważ niepokoje na tle religijnym trwały wśród Szwedów niemal do końca XII wieku.