Rzeczpospolita Obojga Narodów - skarbowość i siły zbrojne

Dochody króla zostały przez sejmy egzekucyjne oddzielone od skarbu państwa. W ich skład wchodziły dochody wydzielone z kompleksów królewskich dóbr ziemskich, zwanych ekonomiami lub dobrami stołowymi, wpływy z kopalń, z mennic, ceł itd. Król za te pieniądze utrzymywać musiał dwór i rezydencje, sprawował mecenat.

Skarb Państwowy w Koronie zasilany był przez stałe wpływy z królewszczyzn, wpłacane w postaci tzw. kwarty dzierżawcy od skarbu kwarcianego w Rawie. Inne źródło państwowego dochodu stanowiły podatki nadzwyczajne, czyli takie, które nakładane były uchwałą sejmową. Wydatkowano je na wojska zaciężne i koszty w ramach prowadzenia kampanii wojennych. Ze stałego opodatkowania zwolnione były szlachta i duchowieństwo. Jedynym podatkiem, który obciążał wszystkich bez wyjątku był tzw. podatek pogłówny. Regularnie pobierano także podatki z gospodarstw i sprzedaży napojów alkoholowych.

Wojsko w Rzeczpospolitej było stałe - kwarciane i liczyło około 2500 do 3000 żołnierzy. W sytuacji najwyższego zagrożenia zwoływano tzw. pospolite ruszenie, czyli angażowano całą szlachtę po uprzedniej uchwale sejmu. Podstawową siłą wojska polskiego było wojsko zaciężne, nad którym władzę sprawowali hetmani - wielki i polny. Wartość bojowa zależała od zaangażowania szlachty, a ta bardzo często odmawiała organizacji pospolitego ruszenia.