Paweł Edmund Strzelecki - biografia, życiorys

Paweł Edmund Strzelecki jest bardzo z znany w Australii, której poświęcił swoje życie oraz gdzie rozwijał swoją karierę naukową. Jednak nie tylko antypody stanowiły obiekt zainteresowania tego wszechstronnego badacza. Podróżował on także po Ameryce Południowej oraz licznych wyspach, prowadząc tam obserwacje geologiczne i meteorologiczne. Być może sława polskiego badacza jest większa poza granicami Polski i w naszym kraju niewielu ma świadomość o wadze odkryć Strzeleckiego – tym bardziej należy propagować wiedzę o tym ciekawym świata podróżniku.

Urodził się on w 1797 roku w małej wsi Głuszyn (teraz jest ona częścią Poznania). Pochodził ze znacznej, utytułowanej, lecz niezbyt już bogatej rodziny szlacheckiej. Uczył się w Warszawie, jednak nie zakończył tam edukacji. Bardziej od teorii, pociągało go empiryczne zwiedzanie świata. Kiedy jako młodzieniec wyjechał do Krakowa, był zakochany w pewnej damie – Aleksandrynie Turno, jednak nie było to uczucie spełnione, gdyż ojciec Pawła negatywnie odnosił się do chęci ożenku syna.

Wkrótce Strzelecki udał się do Włoch, gdzie magnat Sapieha ofiarował mu wiele ziem, którymi badacz musiał zarządzać. Jednak rychło wybuchło powstanie listopadowe, w którym wziął udział, a następnie wyjechał do Anglii, gdzie studiował kierunki związane z geografią i biologią na uniwersytecie w Oksfordzie. Już wkrótce nauka przestała być dla niego wystarczającym bodźcem. W 1834 roku postanowił wyjechać z Anglii, a za cel obrał sobie najpierw Amerykę Północną – zbadał Apallachy, Florydę i Meksyk. Odwiedził także Amerykę Południową, przede wszystkim Urugwaj i Chile, a następnie udał się na wyspy takie jak Polinezja i Hawaje, a dalej – rozpoczął badania w Australii.

Przebywając w Australii, najbardziej zainteresował się Wielkimi Górami Wododziałowymi, które dokładnie zbadał i których najwyższy szczyt nazwał Górą Kościuszki dla upamiętnienia polskiego bohatera narodowego – Tadeusza Kościuszki, dzięki któremu możliwa była insurekcja w 1794 roku. Strzelecki wybrał tę nazwę, gdyż góra ta była bardzo podobna do krakowskiego Kopca Kościuszki.

Za górami odkrył krainę, którą nazwał Gippsland, wyprawiał się również na Tasmanię. To nie jedyne odkrycia Strzeleckiego. Jego zasługą było reż odkrycie i nazwanie wielu gór, jezior i dolin, gdzie nierzadko znajdowały się pokłady drogocennych kruszców i minerałów, które mogły zostać wydobywane.

W 1843 roku Strzelecki zdecydował się powrócić do Anglii, gdzie wydawał publikacje i książki na temat swoich odkryć, zostawał także wielokrotnie honorowany przez różne towarzystwa za swoje osiągnięcia. Jednak nie tylko działalność naukowa i badawcza pochłaniała Polaka. Także los innych ludzi nie był mu obojętny. Podczas klęski głodu, która nawiedziła Irlandię, nie wahał się nieść pomocy najbardziej potrzebującym. Wspierał także rodziny, które chciały wyemigrować w tym trudnym czasie do Australii.

Był za swe działania filantropijne bardzo ceniony, zdobywał liczne odznaczenia, m.in. Złoty Medal Odkrywców, otrzymał tytuł Cywila Orderu Łaźni, został honorowym doktorem prawa cywilnego Uniwersytetu Oksfordzkiego oraz Rycerzem Orderu św. Michał i św. Jerzego. Na cześć Strzeleckiego nadano nazwy górom, rzekom i jeziorom znajdującym się w Australii.

Odkrywca zmarł w 1873 roku przegrywając ciężką walkę z rakiem wątroby. Został pochowany w Londynie, jednak w 1997 roku prochy badacza przewieziono do Polski i złożono w kościele w Poznaniu.