Stanisław Maczek - biografia, życiorys

Jeden z najwybitniejszych  polskich dowódców wojskowych, urodził się w 1892 roku w niewielkiej miejscowości Szczerzec pod Lwowem. W jego rodzinie płynęła chorwacka krew. Po ukończeniu gimnazjum w Drohobyczu w 1910 roku przeniósł się do Lwowa, w którym rozpoczął studia wyższe na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego. Studiował filozofię oraz filologię polską. Podczas studiów nawiązał kontakty ze środowiskiem studenckim prowadzącym działalność patriotyczną. To właśnie tam po raz pierwszy zetknął się z wojskowością odbywając przeszkolenie wojskowe w Związku Strzeleckim. Po krótkim czasie stał się jego członkiem i przyjął pseudonim Rozłucki.

Po wybuchu I wojny światowej został powołany do służby w armii austro-węgierskiej. Służył na froncie włoskim. Jego talent wojskowy szybko się ujawnił. W 1915 roku został przydzielony do elitarnego II Pułku Tyrolskich Pułków Cesarskich. Rok później otrzymał zaszczytne miano instruktora szkoły oficerskiej XIV Korpusu w Steyrnm, po krótkim czasie został dowódcą kompanii. Po zawieszeniu broni w 1918 roku zdezerterował do Krosna, po czym wstąpił do Wojska Polskiego. Wsławił się przede wszystkim w walkach z armią ukraińską (walki w Ustrzykach Dolnych i Stanisławowie). W 1919 roku został awansowany przez Józefa Piłsudskiego do stopnia kapitana.

Stanisław Maczek wsławił się również podczas wojny polsko-bolszewickiej. W 1920 roku batalion kapitana Maczka zdobył miasto Wareż i przełamał tym samym opór 24 dywizji sowieckiej. Umożliwiło to kawalerii polskiej skierowanie się w kierunku Warszawy. Po zakończeniu wojny Maczek pozostał w wojsku, w 1922 roku uzyskał stopień majora. Jego kariera wojskowa rozwijała się intensywnie. W 1923 roku otrzymał awans do stopnia podpułkownika, rok później – po odbyciu kursów doszkalających – otrzymał tytuł naukowego oficera Sztabu Generalnego. Od 1924 do 1927 roku dowodził Ekspozyturą nr 5 we Lwowie. W latach 1929-1935 pełnił funkcję dowódcy Dywizji Piechoty w Częstochowie. W 1938 roku objął prestiżową funkcję dowódcy 10 Brygady Kawalerii, która była pierwszą jednostką zmotoryzowaną w armii polskiej.

Po wybuchu II wojny światowej Maczek walczył z niemieckim XXII Korpusem Pancernym, odniósł zwycięstwa w bitwach pod Jordanowem, Wiśniczem, Łańcutem i Rzeszowem. Walczył również w obronie Lwowa, ale po najeździe wojsk sowieckich na Polskę został zmuszony do przekroczenia granicy polsko-węgierskiej. W 1939 roku otrzymał kolejny awans, tym razem do stopnia generała brygady. Z Węgier Maczek przedostaje się do Francji, po agresji niemieckiej staje na czele odtworzonej 10 Brygady Kawalerii Pancernej, walczy na froncie w Szampanii. Po nierealnych żądaniach dowództwa o zajęciu mostów na Kanale Burgundzkim brygada kierowana przez Maczka zostaje odcięta. Ze względu na zniszczeniu sprzętu dowódca i pół tysiąca jego żołnierzy uciekają do Marsylii, stamtąd przez Tunis, Maroko i Portugalię docierają do Szkocji.

W 1940 roku Maczek otrzymuje order Virtuti Militari za sukcesy w kampanii francuskiej oraz zostaje skierowany do I Dywizji Pancernej (1942 rok). W 1944 roku Dywizja bierze udział w lądowaniu w Normandii, generał dowodzi wojskami w zwycięskiej bitwie pod Falaise. Maczek prowadzi dywizję w stronę Belgii i Holandii, podczas marszu wyzwala Ypres, Gandawę i Passchendale. Do historii przeszło wyzwolenie przez Maczka Bredy bez strat w ludności cywilnej. W 1945 roku zostaje on odznaczony Komandoria Krzyża Legii Honorowej pod paryskim Łukiem Triumfalnym. Tego samego roku zostaje awansowany do stopnia generała dywizji. W 1946 roku, po przejęciu władzy w Polsce przez komunistów, generał Maczek zostaje pozbawiony obywatelstwa polskiego. Wojskowy pozostaje na emigracji W Edynburgu.

Obywatelstwo zostaje mu przywrócone dopiero w 1971 roku, został jednak pozbawiony świadczeń dla żołnierzy alianckich. Zmuszony był rozpocząć pracę jako sprzedawca, a potem barman. W 1990 na wniosek mieszkańców Bredy zostaje honorowym obywatelem Holandii, tego samego roku zostaje awansowany przez prezydenta RP na uchodźstwie na generała broni. W 1994 roku został Kawalerem Orła Białego.

Generał Maczek zmarł w Edynburgu w 1994 roku w wieku 102 lat. Jego ciało spoczywa na cmentarzu żołnierskim w Bredzie.