Józef Tischner - biografia, życiorys

Józef Tischner przyszedł na świat 12 marca 1931 r. w Starym Sączu. Jego dzieciństwo minęło w Łopusznej, gdzie dorastał pod okiem rodziców. Ojciec, także Józef, był tamtejszym kierownikiem szkoły, a pochodząca ze Spiszu matka – Weronika z Chowańców – była nauczycielką. Po ukończeniu liceum ogólnokształcącego, ich syn podjął decyzję o wstąpieniu do seminarium.

Dnia 6 czerwca 1955 r. Józef Tischner odebrał na Wawelu święcenia kapłańskie. Wcześniej studiował (przez rok) prawo na UJ-ocie oraz teologię na tej samej uczelni. Ukończył także Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Krakowskiej. Po uroczystej mszy, podczas której został kapłanem, miał zostać wikariuszem w parafii w Jeleśni, jednak komunistyczne władze nie wyraziły na to zgody. Postanowił więc kontynuować studia w Warszawie na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej.

Następnie udał się na Wydział Filozoficzno-Historyczny UJ, gdzie pod okiem Romana Ingardena uzyskał stopień magistra. Cztery lata później obronił doktorat „Ja transcendentalne w filozofii Edmunda Husserla”. Jednak nie był to koniec jego edukacji, udał się jeszcze na roczne stypendium do Leuven i tam napisał kolejną pracę – „Studia z teorii świadomości (Fenomenologia świadomości egotycznej)”. Stała się ona podstawą do jego habilitacji, którą przeprowadził na ATK (dawna nazwa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie).

Po zakończeniu edukacji związał się z Papieską Akademią Teologiczną w Krakowie. Był dziekanem tamtejszego Wydziału Filozoficznego (od 1982), został także wybrany rektorem PAT-u, ale odmówił ze względu na swoją misję duszpasterską. Od 1980 r. był kapelanem Związku Podhalan. Organizował wtedy coroczne msze pod Turbaczem, wspierał rozwój kultury góralskiej i bardzo mocno wspomagał rolników, którzy dzięki niemu uzyskali możliwość kształcenia w Austrii oraz liczne dopłaty. W pewien sposób był także związany z Solidarnością. W październiku 1980 r. wygłosił kazanie podczas mszy na Wawelu, którym zapoczątkował cykl artykułów w „Tygodniku Powszechnym” znany później jako „Etyka Solidarności”. Od tego czasu był uznawany za kapelana tego stowarzyszenia. Jego kazanie wygłoszone na pierwszym zjeździe Solidarności zostało włączone w poczet dokumentów z tego spotkania, a jego słowa cytował później Jan Paweł II.

Józef Tischner był jedną z centralnych postaci polskiego życia intelektualnego w drugiej połowie XX wieku. W swoich artykułach polemizował z dokonaniami oświeceniowych filozofów oraz reprezentantów egzystencjalizmu. Szerokim echem odbiła się jego polemika z tomizmem, który uznał za próbę ideologizacji wiary.

Sam także posiadał własne koncepcje filozoficzne, które przedstawił w dziełach takich jak: „Filozofia po góralsku”, „Filozofia dramatu” oraz „Spór o istnienie człowieka”.

Józef Tischner zmarł 28 czerwca 2000 r. w Krakowie. Przyczyną zgonu był rak krtani. Został pochowany w Łopusznej, z którą związany był od dzieciństwa.