Tadeusz Kantor - biografia, życiorys

Tadeusz Kantor to jeden z najwybitniejszych artystów, a przede wszystkim reżyserów teatralnych XX wieku.

Urodził się w Wielopolu Skrzyńskim w 1915 roku. Uczęszczał do gimnazjum w Tarnowie, a po jego ukończeniu dostał się na Krakowską Akademię Sztuk Pięknych, gdzie przebywał pod opieką Karola Frycza i studiował w latach 1934-1939.

W czasie wojny Kantor założył konspiracyjny Teatr Niezależny, wystawił tam między innymi „Powrót Odysa” Stanisława Wyspiańskiego czy „Balladynę” Juliusza Słowackiego.

Po wojnie pracował jako dekorator w krakowskim Starym Teatrze, w roku 1947 wyjechał też w podróż do Paryża. W międzyczasie malował obrazy, które jednak ze względu na wprowadzony przez władze socrealizm ujrzały światło dzienne dopiero w 1955 roku. Twórczość malarska Kantora znajduje się jednak na drugim planie jego artystycznych działań.

W tym samym roku nastąpił przełom w życiu artysty, stworzył bowiem z grupą bliskich sobie ludzi teatr Cricot 2. W 1956 roku miała miejsce premiera działalności - wystawiono „Mątwę” Witkiewicza, gdzie zostały wykorzystane bardzo różne elementy sztuki, co było charakterystycznym dla Kantora zabiegiem w całej jego karierze twórczej.

W tym okresie teatr Kantora ciągle ewoluował, przechodził przez coraz to nowe etapy i wzbogacał się o coraz to nowe elementy, od ambalażu (aktorzy w czarnych workach), przez teatr automatyczny, „teatr informel”, teatr zerowy, aż do happeningów, które artysta zaczął tworzyć od 1965 roku. Powstają takie słynne happeningi jak „Cricotage”, „Linia podziału” czy „List”.

W 1972 roku Kantor wraca jednak do teatru. W tym okresie wystawia między innymi „Umarłą klasę” czy „Nadobnisie i koczkodany”. Wtedy rozwija w swojej twórczości nową ideę teatru-teatr śmierci. Spektakle „Wielopole, Wielopole” (rok 1980), „Niech szczezną artyści” (1985), „Nigdy już tu nie powrócę” (1988) oraz „Dziś są moje urodziny” (1991, wystawiona już po śmierci reżysera) należą do najsłynniejszych przedstawień teatralnych Kantora.

Artysta otrzymał za swą twórczość bardzo wiele nagród i odznaczeń, do ważniejszych możemy zaliczyć na przykład nagrodę Ministra Kultury i Sztuki z 1981 roku, nagrodę krytyków z Nowego Jorku za najlepszy spektakl Brodwayu z 1986 roku, czy Wielki Krzyż Zasługi Republiki Federalnej Niemiec z 1990 roku, a także licznie medale i wyróżnienia krajowe.

Dużo podróżował, co pozwoliło mu nie tylko zaistnieć wśród szerokiego kręgu odbiorców z całego świata, ale również poszukiwać i czerpać inspiracje odnajdywane w różnych zakątkach globu. Właśnie dzięki temu mamy do czynienia z taką ewolucją w twórczości Kantora przez całe jego życie.

Angażował się w wiele inicjatyw, nie tylko jeśli chodzi o tworzenie happeningów. W 1948 roku na przykład współorganizował w Krakowę I wystawę sztuki Nowoczesnej. Przyczynił się również do powstania Galerii Krzysztofory.

Kantor zmarł w Krakowie 8 grudnia 1990 roku.