Statuty litewskie - I, II i III (1529-1588)

Polska i Litwa, mimo iż bezpośrednio ze sobą graniczące, przez lata rozwijały się w różnych kręgach kulturowych, co doskonale uwidoczniło się w momencie zjednoczenia obu państw przez dynastię Jagiellonów i w czasie podejmowanych wówczas inicjatyw unifikujących nowe, niezwykle rozległe państwo. Dodatkowo różnorodność ziem wchodzących w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego powodowała kolejne trudności. Na obszarze jednego państwa polsko-litewskiego występowało na przełomie w XV i XVI wieku bardzo wiele odmiennych praw zwyczajowych oraz separatystycznych przywilejów nadawanych przez kolejnych monarchów poszczególnym ziemiom.

W Królestwie Polskim pierwsza kodyfikacja prawa dokonała się w pierwszym dziesięcioleciu XVI wieku za sprawą inicjatywy Jana Łaskiego, dzięki czemu system prawno-społeczny w zachodniej części połączonego unią personalną organizmu państwowego został prowizorycznie ujednolicony. Natomiast w województwach wschodnich wciąż panował chaos prawny i nieścisłości w kwestii prawa zwyczajowego. Konieczność spisania i ujednolicenia praw na Litwie zauważył już Kazimierz Jagiellończyk, ale jego starania nie zostały uwieńczone oczekiwanym sukcesem. Wielkim krokiem naprzód w tej kwestii było powołanie...