ONZ - powstanie, cele, organizacja

Organizacja Narodów Zjednoczonych została powołana do życia 24 października 1945 roku. Miała być ulepszoną formą  Ligii Narodów, której funkcjonowanie pozostawiało wiele do życzenia.

U podstaw stworzenia takiej organizacji leżały rozmowy i wspólne plany Wielkiej Trójki; był to zatem projekt Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego. W Jałcie ustalono, że prace nad organizacją rozpoczną się 25 kwietnia. Tak też się stało. Miejscem było San Francisco. 26 czerwca przyjęto Kartę Narodów Zjednoczonych, która jako główny cel obierała dbanie o pokój na świecie, ochronę narodów i praw człowieka. Jednak możliwość faktycznego działania na rzecz praw obywatelskich była o tyle ograniczona, że w tej samej karcie stwierdzono, że nie ma możliwości ingerowania przez jedno państwo w sprawy wewnętrzne państwa drugiego.

Głównym organem ONZ miało być Zgromadzenie Ogólne, które zbierało się na sesjach. Sesje były coroczne. Każde państwo otrzymało jeden głos, od czego wyjątek stanowił Związek Radziecki, dysponujący faktycznie trzema głosami - którymi to dysponował w imieniu Ukrainy i Białorusi. Zgromadzenie miało za zadanie przedstawiać postulaty i zalecenia członkom organizacji, aczkolwiek nie miały one żadnej mocy sprawczej - dane państwo mogło zalecenie zaakceptować, ale nie musiało tego robić. Do dalszych obowiązków Zgromadzenia Ogólnego należał wybór nowych członków oraz ustalanie budżetu.

Organem wykonawczym miała być Rada Bezpieczeństwa, złożona z członków wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne, w liczbie dziesięciu, jak również członków stałych, czyli Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Związku Radzieckiego, Francji, jak również Chin. Międzynarodowe sporne kwestie leżały natomiast w gestii Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, który tworzyło piętnastu sędziów, wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne. Kadencja sędziów trwała 10 lat.

W chwili powstania ONZ, nie miało ono realnej władzy. Mogło jedynie odwoływać się do dobrej woli państw członkowskich. Dlatego jedyną siłą praktyczną mogło być wywieranie nacisku. Poza niemożliwością ingerowania w wewnętrzne sprawy danego państwa, nawet jeżeli nie są w nim np. przestrzegane prawa człowieka, kolejnym ograniczeniem możliwości działania ONZ były coroczne sesje Zgromadzenia Ogólnego. Paraliżowało to możliwość podejmowania faktycznych decyzji i szybkiego działania.

Kartę Narodów Zjednoczonych podpisało 51 państw, występujących jako państwa założycielskie. Weszła ona w życie wraz z dniem 24 października 1945 i ten dzień przyjmuje się jako dzień powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych.