Znaczenie wojen perskich

Najistotniejszym skutkiem wojen grecko-perskich, które miały miejsce w V w. p.n.e. był wzrost politycznego znaczenia Aten wśród Greków. Olbrzymie wrażenie na ówczesnym świecie wywarła zwłaszcza wygrana batalia pod Maratonem, zwycięstwo odniesione zostało bowiem w momencie, gdy inni poddawali się bez walki. Ponadto powszechny zachwyt wzbudzała ateńska flota, szczególnie po zwycięstwie nad Persami pod Salaminą.

Również Sparta zyskała wpływy i prestiż. To wszakże dzięki Spartanom udało się Grekom przechylić szalę zwycięstwa na swą korzyść pod Platejami. Jednocześnie nie zapominano o olbrzymim bohaterstwie i poświęceniu armii Leonidasa w Wąwozie Termopilskim.

Ponieważ nacisk zewnętrzny nie był zbyt długotrwały, nie udało się Grekom trwale zjednoczyć. Idee państwa-miasta były zbyt silnie zakorzenione w świadomość ówczesnych, aby można było dokonać generalnych reform. Już z resztą w trakcie wojny z Persami dochodziło do kolejnych podziałów.

W roku 478, w celu obrony przez Persami zawiązano Związek Morski pod przewodnictwem Aten. W Związku nie znalazła się Sparta. Miasta związkowe zobowiązane zostały płacić ateńczykom daninę albo dostarczać okręty. Większość państw decydowała się na dostarczanie pieniędzy, za które w dokach Pireusu budowano okręty obsadzane ateńskimi załogami. Dzięki tym zabiegom Ateny dysponowały flotą, z którą żadna inna nie mogła się równać. Spośród Ateńczyków rekrutowało się dziesięciu skarbników związkowych, którzy zarządzali skarbem na wyspie Delos. W praktyce dosyć często dochodziło do nadużyć, bowiem Ateńczycy wykorzystywali środki związkowe do własnych celów, takich choćby jak rozbudowa Akropolu. Związek ten krzyżował planów Spartan, marzących o hegemonii w Gracji.

Po zakończeniu konfliktu z Persami, Ateny nie dopuściły do rozwiązania sojuszu, nadal wykorzystując go jako formę narzędzia politycznego. Bunty niezadowolonych z takiego obrotu spraw członów były brutalnie tłumione. Powszechne oburzenie miało być zarzewiem ogólnogreckiego konfliktu o hegemonię, który nazwany został później wojną peloponeską. Trwająca blisko 40 lat wojna podzieliła Greków na sprzymierzeńców Aten (zwolenników demokracji) oraz sojuszników Sparty (popierających oligarchię). Najazd Kserksesa jedynie pogłębił więc rozbicie polityczne Grecji.