„Naród nasz jak lawa…” - interpretacja słów Wysockiego - Adam Mickiewicz cz. III „Dziadów”

Piotr Wysocki wypowiada te słowa w III części „Dziadów” Adama Mickiewicza. Padają one dokładnie w Salonie Warszawskim. Cytat ten ma głębokie przesłanie, które zostanie poniżej przedstawione.

„Naród nasz jak lawa/  z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa/ Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi/ Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi” – tak cytat ten brzmi w całości. W słowach Wysockiego zawarta jest koncepcja polskiego narodu, społeczeństwa. Według niego ludność Polski jest wyraźnie zróżnicowana., posiada odmienne wartości, wyznaje różne światopoglądy. Dlatego charakteryzuje Polaków w dwojaki sposób.

Zimna i twarda skorupa to ludzie, którzy nie są patriotami, zdrajcy współpracujący z caratem. Robią to z wielu powodów, niektórym nie zależy na wolności kraju, inni obawiają się represji i kar. Niektórzy doskonale odnaleźli się w nowej, zniewolonej Polsce. Jako grupa ludzi przypominają zatem skorupę, brak w niej życia i emocji, jest ona „zimna” i „plugawa”. Stanowi hańbę dla narodu, jest rysą na wizerunku Polaków. Bohaterami o takich antypolskich przekonaniach, zdrajcami i tchórzami byli w dramacie między innymi Pelikan oraz Doktor.

Lawa, wewnętrzny ogień ukrywany przez skorupę, to prawdziwi Polacy – patrioci, ludzie, którzy nie zawahaliby się nawet zginąć za kraj. To ci więzieni w ciasnych celach, ci przesłuchiwani, karani za uczciwość. Wszyscy młodzi żołnierze, wspierające ich matki i żony, konspirujący obywatele, ginący rodacy. To właśnie oni są ogniem, lawą, która pewnego dnia miała wybuchnąć i pokazać wszystkim swoją niesamowitą moc i siłę. Wysocki ma zatem świadomość, iż tacy ludzie istnieją, że są tacy, którzy naprawdę kochają Polskę. W swoim monologu bohater zwraca się do uciśnionych, rozmawia także sam ze sobą. Radzi, aby pokonać zewnętrzną powłokę, rozbić skorupę fałszu i kłamstwa. Pozwoli to na odkrycie patriotów, uwolnienie niewinnych, przejęcie władzy przez ludzi godnych. Wysocki zaleca, aby nie poddawać się tyrani i spróbować podjąć walkę o kraj.

W słowach tych naród polski ukazany jest jako społeczeństwo niejednorodne, zróżnicowane, jednak spowodowane jest to jest trudną sytuacją, jaka zaistniała w kraju. Zdrajcy stanowią zimną skorupę, a prawdziwi patrioci to gorąca lawa, buchający ogień, który ma szansę pokazać swoją moc.