Mitologia - Charakterystyka Tezeusza

Mitologia grecka utrwaliła obraz Tezeusza jako największego bohatera Aten – doskonałego przywódcę, nieustraszonego zdobywcę nowych terenów i znakomitego stratega. Liczne podania opowiadające o jego bogatym i burzliwym życiu kreują też wizję niezwykle barwnej, skomplikowanej i niejednorodnej psychologicznie postaci.

Bohater urodził się w Trojzenie jako syn Egeusza i Ajtry – córki Pitteusa, wychowywany pod czujnym okiem dziadka od czasu, gdy jego ojciec porzucił rodzinę i powrócił do Aten. Dorósłszy, Tezeusz udowodnił swoją wielką siłę podnosząc głaz, pod którym Pitteus schował przeznaczone dla niego sandały i miecz, których zdobycie stało się symbolem wkroczenia w dorosłość i pełnię męskości. Pierwszą z dojrzałych decyzji młodego herosa stało się wyruszenie w podróż do Aten w poszukiwaniu ojca, w trakcie której wsławił się wielkim kunsztem w posługiwaniu się bronią, sprytem i odwagą, a więc cechami doskonałego wojownika. Skorzystał z nich również po dotarciu do celu swojej podróży, spotkanie z ojcem poprzedził bowiem pojedynek na polach Maratonu z siejącym grozę bykiem.

Egeusz rozpoznał syna po mieczu Pitteusa, przyjmując go na swój dwór z radością tym większą, że za Tezeuszem szła już sława nieustraszonego wojownika i obrońcy uciśnionych. Jego przymioty miał niebawem sprawdzić w walce, jaką młody bohater zobowiązał się stoczyć z Minotaurem – potworem pustoszącym Kretę, któremu Ateny zmuszone były regularnie wysyłać haracz w postaci siedmiu chłopców i siedmiu dziewcząt. Przy organizacji ryzykownej wyprawy Tezeusz wykazał się sprytem spod znaku Odyseusza – wsiadł na statek jako jeden z „ofiarnych” młodzieńców, zaś grupę dziewcząt zastąpił dwoma towarzyszami, których przebrał w kobiece stroje i nauczył poruszania się, mówienia i gestów charakterystycznych dla niewiast. Dla realizacji swojego planu wykorzystał również ogromny urok osobisty i urodę, które oczarowały Ariadnę – córkę Minosa – i zapewniły mu nieocenioną pomoc w postaci zaczarowanego kłębka, jaki przeprowadził go przez labirynt aż do pieczary Minotaura.

Po zwycięskiej batalii z potworem Tezeusz wywiózł Ariadnę z Krety na wyspę Naksos, wykazując się niedługo potem o wiele mniej chlubną, niż poznane wcześniej, cechą charakteru – ateński bohater okazał się niestałym w uczuciach bawidamkiem, który swój urok osobisty używa beż skrupułów dla osiągnięcia własnych celów; gdy pomoc Ariadny nie była mu już potrzebna, porzucił ją, odpływając po kryjomu w dalsze podróże.

Po śmierci Egeusza Tezeusz objął ateński tron, zarządzając królestwem ze sporym rozmachem i odwagą, która popchnęła go do podboju Megary i plemienia Amazonek, wzięcia udziału w wyprawie Argonautów czy uczestnictwa w polowaniu na dzika kaledońskiego. Greckie podania przypisują mu również wielkie zasługi na polu rozwoju ateńskiej demokracji, która stała się wzorem dla wielu późniejszych systemów polityczno-społecznych. Do późnej starości nie stracił też żywego zainteresowania płcią piękną, co doprowadziło ostatecznie do jego upadku – jako dojrzały już człowiek porwał ze Sparty kilkuletnią wtedy Helenę Trojańską, ściągając na Ateny najazd jej ojca, Tyndareosa, który nie wpuścił już prawowitego króla do miasta.

Resztę życia Tezeusz spędził na wyspie Skyros ginąc w wyniku upadku z nadmorskiego klifu, który wedle jednych podań był efektem poślizgnięcia się niedołężnego już starca, a wedle innych – zepchnięcia przez Likomedesa, króla wyspy, na którą został wygnany.