Akulturacja - definicja, charakterystyka, przykłady

Akulturacja to proces, który dokonuje się na skutek długotrwałej oraz bezpośredniej koegzystencji kilku odmiennych od siebie systemów kulturowych. Cechą charakterystyczną tego procesu jest dominacja jednej z kultur oraz stopniowy coraz większy wpływ na pozostałe, co prowadzi do trwałych zmian wewnątrz „słabszej” kultury. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do całkowitego zaniku tejże kultury. To także proces przekształcania się społeczeństwa wywołany nieustanna migracją ludności oraz coraz rzadszych ograniczeń w osiedlaniu się poza granicami swojego państwa.

Akulturacja to przystosowywanie się zbiorowości do warunków panujących wśród przedstawicieli innej kultury. Przekształcenie to może mieć charakter częściowy, co polega na zachowaniu niektórych etnicznych elementów kulturowych oraz tożsamości etnicznej, pomimo wprowadzenia zmian. Drugim możliwym stopniem akulturacji jest całkowity zanik przejawów identyfikacji kulturowej wśród członków danej grupy lub też poszczególnych jednostek.

Proces akulturacji ma kilka przyczyn. Po pierwsze, migracja jednostki wymaga swoistego dopasowania się do kultury „oryginalnej”, ponadto często jest tak, iż grupa społeczna staje się częścią innej, większej zbiorowości, która ją dominuje. Niebagatelny wpływ na proces akulturacji ma polityka wewnętrzna w państwie oraz nacisk kładziony na edukację pod kątem celebrowania własnych tradycji przez członków mniejszości kulturowej na danym terenie.

Można wyróżnić trzy typy akulturacji. Akulturacja konieczna to etap początkowy, wynikający ze zmiany miejsca zamieszkania. Należy przystosować się do pewnych obowiązujących zwyczajów, gdyż niegrzecznie jest zachowywać się w odmienny sposób. Ten etap ma charakter zewnętrzny, polega bowiem na dostosowywaniu się do akceptowalnych w danej zbiorowości zachowań. Wewnętrznie jednostka czuje inaczej, ale okazuje wymagane sposoby zachowania. Często jest to związane z brakiem głębszych przemyśleń w tej materii, tego typu działanie jest po prostu wygodniejsze.

Drugim typem jest akulturacja wskazana, mająca większy wpływ na integrację z nowa kulturą. Nie jest konieczna, aczkolwiek prowadzi do wielu znaczących ułatwień w przypadku egzystowania w nowym otoczeniu. Polega to między innymi na zaznajomieniu się z kolokwializmami, powiedzeniami, a więc prowadzi do zmian w sposobie mówienia i ekspresji. Akulturacja wskazana również opiera się na wpływie na zachowanie jednostki w pracy czy nowym otoczeniu. Jednakże nadal nie zostają do końca zatracone cechy kultury pierwotnej jednostki.

Trzecim typem akulturacji jest akulturacja pełna, polegająca na całkowitej zmianie procesów myślowych jednostki, odejściu od norm przyjętych uprzednio na rzecz nowych, związanych bezpośrednio z otoczeniem. Jednostka zaczyna sama siebie identyfikować jako element kultury, w której obecnie żyje, odsuwając od siebie przeszłość. Człowiek uważa się za pełnoprawnego członka nowej grupy, bez wahań dotyczących kwestii kulturowych. Występuje pełna akceptacja takiego stanu rzeczy.