Molier „Skąpiec” - problematyka komedii

„Skąpca” Moliera ze względu na podejmowaną tematykę można określić mianem komedii o niezwykle gorzkim przesłaniu. Chociaż w dziele pojawia się wiele zabawnych momentów, to trudno odeprzeć się wrażeniu, że tak naprawdę jest ono smutną opowieścią o stopniowej utracie człowieczeństwa.

Fundamentalny problem w „Skąpcu” stanowią pieniądze i przemożna chęć ich posiadania. Główny bohater – Harpagon – żyje w swoim własnym świecie, którego istotą stał się majątek. Mężczyzna robi wszystko, by skumulować posiadane dobra. W tym celu ponosi nie tylko materialne wyrzeczenia, ale jest także gotów poświęcić szczęście swoich dzieci wydając je za osoby, których nie kochają. Oszczędzaniu Harpagona brak wymiaru przyszłościowego. Bohater nie planuje, nie marzy. Gromadzi tylko po to, by mieć. Postanawia nawet zająć się lichwą, a – jak wiadomo – proceder ten nigdy nie cieszył się ludzkim szacunkiem. Służący są notorycznie przeszukiwani, gdyż bohater podejrzewa ich o wynoszenie jego kosztowności. Cała sytuacja – z komicznej – bardzo szybko przeistacza się w krępującą dla odbiorcy i budzącą litość, pożałowanie.

Ważną kwestię w dziele Moliera stanowi także obraz podwójnie rozbitej rodziny. Pierwszą tragedią była śmierć matki Elizy i Kleanta, natomiast druga to poświęcenie się ich ojca pieniądzom. Obraz ten jest niezwykle bolesny, gdyż więzi między głównymi bohaterami oparte są tylko i wyłącznie na kłamstwie. Harpagon stał się apodyktycznym i nieliczącym się z uczuciami swoich dzieci ojcem. Widzi w nich raczej dodatkowe wydatki niż osoby potrzebujące jego troski i uczuć. Zupełnie zniewala Kleanta i Elizę, próbując zaplanować im życie w taki sposób, by nie tylko na tym oszczędzić, ale jeszcze zarobić. Nie trudno jest się domyśleć, że planuje dla nich związki oparte na majątku, a nie na miłości. To uczucie stopniowo zanika także między dziećmi i ojcem. Młodzi ludzie posuwają się nawet do planowania morderstwa głównego bohatera, gdyż nie mogą wytrzymać ciężkiego ucisku despoty.

„Skąpiec” Moliera kończy się szczęśliwym rozwiązaniem problemów, które dotknęły bohaterów. Każdemu dane jest zostać z tym, co najbardziej kocha. Tak więc Eliza i Kleant mogą wziąć ślub z Walerym i Marianną, a Harpagon może cieszyć się z pomnożenia pieniędzy. Jednak na całą tę sytuację pada niepokojący cień. Bohaterowie tak naprawdę stali się od tego momentu ludźmi zupełnie dla siebie obcymi. Związek rodzinny zupełnie się rozpadł. Ukazuje to wielką i niszczącą potęgę pieniądza połączonego z opętańczą żądzą posiadania. Swoje odzwierciedlenie w sztuce „Moliera” znalazł także typowy dla ówczesnego świata obyczaj – narzucanie dzieciom swojej woli przez rodziców. Autor staje po stronie młodych ludzi, którym często odbierano godność tylko po to, by realizować własne cele. Taki właśnie jest główny bohater – skąpy nie tylko dlatego, że pragnie się nieustannie bogacić, ale także skąpy w uczucia.