Molier „Skąpiec” - bohaterowie. Charakterystyka

Głównym bohaterem komedii Moliera jest Harpagon. Tytułowy skąpiec jest około sześćdziesięcioletnim wdowcem, ojcem Kleanta i Elizy. Mężczyzna ten nie należy do szczególnie urodziwych – ma pomarszczoną twarz, zdobioną przez brodę i okulary.

Tym, co najmocniej oddziałuje na wyobraźnię i uczucia głównego bohatera, są pieniądze. Dla nich gotów jest ponieść wszelkie wyrzeczenia, chociaż trudno jest stwierdzić, czy można odmówić sobie więcej niż Harpagon. Jego dom zorganizowany jest na zasadzie jak największego ograniczania wydatków. Meble należy czyścić delikatnie i oszczędnie, ponieważ mogą się zniszczyć. Wino najlepiej mieszać z wodą i podawać tylko wtedy, gdy goście wyraźnie się o nie dopominają. Służbę należy notorycznie przeszukiwać, ponieważ mogą próbować wynieść kosztowności. Te absurdalne zasady to nie wszystko. Harpagon posuwa się jeszcze dalej – postanawia ograniczyć szczęście własnych dzieci. Czyni to oczywiście w imię najwyższej idei w jego życiu – miłości do pieniędzy. Jak wiadomo, miłość rzadko idzie w parze z majątkiem, toteż rozsądny Harpagon, przemyślawszy dokładnie sprawę, zapragnął w taki sposób zeswatać swe dzieci, by jeszcze na tym zarobić. Rzecz jasna uczucia Kleanta i Elizy nie miały tutaj najmniejszego znaczenia.

Widzimy więc, że dominującą cechą Harpagona jest jego żądza posiadania. W jej świetle bledną wszystkie inne wartości. Chociaż nawet ta postać pozwala czasem na to, by spojrzeć na nią w nieco cieplejszy sposób. Główny bohater pragnął poślubić Mariannę (narzeczoną Kleanta) i być może naprawdę coś do niej czuł, gdyż sprawia wrażenie, że naprawdę mu na niej zależy. Jednak ta drobna nuta człowieczeństwa nie jest w stanie zburzyć melodii uderzających o siebie monet. Harpagon to zatwardziały i łasy na pochlebstwa skąpiec.

Eliza to córka tytułowego bohatera. Jej sytuacja życiowa jest naprawdę niewesoła. W domu nie dzieje się dobrze – po śmierci matki ojciec ulokował swe uczucia w pieniądzach. Dziewczyna zapewne chciałaby się wyrwać z tego miejsca, ale uniemożliwia jej to brak pieniędzy. Tych nie może wziąć od Harpagona, ponieważ on nie ma zamiaru ich wydawać. W grę nie wchodzi także poślubienie Walerego, gdyż jest sprzeczne z wolą ojca.

Eliza zdecydowanie jest bohaterką pozytywną. Jej opryskliwość i bunt nie pochodzą ze złego serca, ale są efektem upokarzającego traktowania przez Harpagona. Dziewczyna zna wartość miłości i nie chce wychodzić za bogatego mężczyznę, do którego nic nie czuje. W czasie pobytu w domu przechodzi wiele stadiów emocjonalnych – od skrajnej rozpaczy, przez bunt, po wielką radość. Ona także przejawia bardzo ważne pragnienie – pragnienie miłości, które w końcu zostaje zaspokojone.

Kleant to brat Elizy i syn tytułowego bohatera. Znajduje się w takim samym położeniu jak siostra. Również kocha i jest kochany, ale na przeszkodzie staje ojciec.

Syn Harpagona, w przeciwieństwie do jego córki, nie jest postacią tak jednolitą Z jednej strony daje się poznać jako zatwardziały buntownik i adwersarz ojca, z drugiej – przybiera łagodną i czystą postawę względem ubogiej Marianny. By móc wziąć z nią upragniony ślub, bohater posuwa się do wszystkich możliwych kroków. Najpierw postanawia uczciwie porozmawiać z ojcem, jednak Harpagon jest nieprzejednany. Wtedy Kleant zaczyna snuć spisek, zastanawiając się nawet nad uśmierceniem rodzica. Bohatera ogarnia wielka frustracja, gdyż żyje pod jednym dachem z człowiekiem, który skutecznie ogranicza wszystkie jego życiowe zamiary. Nic więc dziwnego, że z czasem Kleant przyjmuje postawę cyniczną i bardzo niechętną wobec ojca. Jednak wszystko kończy się szczęśliwie, gdy młodzi mogą się pobrać.

Walery jest narzeczonym Elizy i, jak okazuje się później, synem Anzelma. Z powodu swojego uczucia do córki Harpagona postanawia zatrudnić się u tytułowego bohatera w roli zarządcy. W ten sposób stara się zjednać sobie skąpca, jednak okazuje się, że nawet komplementy nie są w stanie zaćmić jego miłości do pieniędzy. Jest przebiegły i potrafi dobrze zbadać zaistniałą sytuację. Potwierdzenie tego daje w sytuacji, gdy został sędzią sporu między Elizą a jej ojcem. Poparł wtedy decyzję Harpagona o tym, by wydać ją za Anzelma. Oczywiście Walery postąpił tak tylko dlatego, iż jedynie taką droga można było próbować negocjować i walczyć z tytułowym bohaterem.

Marianna to ukochana Kleanta. Na końcu utworu na jaw wychodzi prawda, że jest córką Anzelma i siostrą Walerego. To uboga i skromna dziewczyna, wychowująca się u wdowy, którą się opiekuje. Podziela uczucia Kleanta, ale jawi się raczej jako postać bierna i posłuszna woli matki. Uwagę może przykuwać jej wygląd zewnętrzny, gdyż ze słów zakochanego w niej młodzieńca możemy wywnioskować, że była naprawdę piękną kobietą.

Marianna staje się bardziej aktywna, gdy dowiaduje się, iż Harpagon nosi się z zamiarem poślubienia jej. Wtedy postanawia dołączyć do spiskujących przeciwko jego władzy.

Jakub to sługa tytułowego bohatera pełniący obowiązki kucharza i stangreta. Jest postacią niejednoznaczną, przez co także bardzo komiczną. Wielokrotnie wtrąca się w sprawy bohaterów i pogłębia konflikty. Nie wiadomo, czy czyni to z przekory, czy po prostu z niechęci do niektórych postaci.

Strzałka to drugi z służących Harpagona. Pośredniczy w interesach między Kleantem i jego ojcem. O przebiegłości Strzałki świadczy fakt, iż to właśnie on wykradł cenną szkatułę swego pana.

Anzelm, czyli Tomasz d’Alburci, pojawia się dopiero w ostatnim akcie, kiedy okazuje się, że jest ojcem Walerego i Marianny. Jest zupełnym przeciwieństwem Harpagona. Nie szczędzi pieniędzy, gdy idzie o szczęście jego dzieci. Postanawia spełnić wszystkie zachcianki skąpca, byle tylko dać młodym radość.

Frozyna pełni rolę swatki, która miała urzeczywistnić małżeństwo Harpagona z piękną Marianną. W swoim zawodzie widzi przede wszystkim szansę na wzbogacenie się, nie interesuje się raczej uczuciami przyszłych małżonków. By spełnić życzenie tytułowego bohatera, posuwa się do przekłamań i przeinaczeń. Dopiero gdy okazuje się, że skąpiec nie bardzo chce jej zapłacić, postanawia zemścić się na nim i pomóc Kleantowi i Mariannie.

Frozyna jest postacią dynamiczną, lubiącą prędkie działanie. Zawsze zachowuje zdrowy rozsądek i ma w zanadrzu jakiś pomysł, by przyśpieszyć osiągnięcie celu.