Goethe „Król Olch” , „Romantyczność” Adama Mickiewicza - cechy ballady na przykładzie utworów

Ballada należy do gatunków literackich pisanych wierszem, łączących w sobie elementy epiki, liryki i dramatu (synkretyzm gatunkowy) oraz wiele rodzajów literackich, takich jak baśń, legenda, bajka ( synkretyzm rodzajowy). Romantyczna ballada odznaczała się nastrojowością, tajemniczością, ludowością oraz występowaniem elementów fantastycznych. Ważnym składnikiem ballady romantycznej była przyroda, stawiana na równi z głównymi bohaterami. Była nie tylko tłem dla historii, ale także była bezpośrednio związana ze światem ludzi i ich emocjami.

„Król Olch” spełnia wszystkie wymogi ballady. Fabuła utworu czerpie z ludowych wierzeń o królu Olszyn, który według legendy porywał małe dzieci i zabierał do swojego królestwa, do którego żywi nie mieli dostępu. Utwór zbudowany jest na zasadzie dialogu (cecha dramatu). Opisy przyrody i uczuć bohaterów podkreślają liczne wykrzyknienia („Pójdź do mnie, mój chłopcze, w głęboki las!”), epitety („Srebrne królewny”, „Złotolitą chustkę”), personifikacje („To wiatr, mój synku, to wiatru głos”) oraz pytania retoryczne („Czy słyszysz, mój ojcze, ten głos w gęstwinie drzew?”). Wydarzenia przedstawia wszystkowiedzący narrator (cecha epiki). Szumiące na wietrze drzewa, świszczący wiatr, opadająca mgła, głuchy las i błyszczący księżyc, tworzą magiczny nastój ballady. Przyroda oddziaływuje na emocje małego chłopca. Wzywający go król Olch, w scenerii tętniącego życiem lasu, wydaje się być jeszcze bardziej przerażający, budzi w dziecku lęk i niepokój. Groźny i tajemniczy las powoduje, iż cała historia nabiera większego dramatyzmu i dynamiki.

„Romantyczność” to jedna z pierwszych powstałych w Polsce ballad romantycznych. Zawiera w sobie większość elementów charakterystycznych dla tego gatunku. Pierwsza część ballady to dialog Karusi z duchem Jasieńka. Poeta opisując miasto, w którym odbywa się cała historia, używa wielu środków stylistycznych: epitetów („Twoja biała sukienka”), porównań („biały jak chusta”), zdań wykrzyknikowych („Przyciśnij mnie, do ust usta!”) oraz zdań pytających („Gdzie znikasz, gdzie, mój Jasieńku?”). W drugiej części głos zabiera narrator, wdając się w dysputę ze starcem-realistą. Duch ukochanego dziewczyny wprowadza, charakterystyczny dla ballad romantycznych, element fantastyki. Wyglądem przypomina trupa, zimno od niego bije. Wprowadza do ballady nastrój lęku, strachu i niepokoju. Jest tajemniczy, nikt nie wie dlaczego zjawił się za dnia, w środku miasta. Jedyną osobą, która ma z nim kontakt jest Karusia. Ludzie w strachu przed duchem modlą się do Boga o spokój jego duszy.