Mikołaj Rej „Żywot człowieka poczciwego”, Olga Tokarczuk „Prawiek i inne czasy” - porównanie obrazu życia ludzkiego w utworach

Obraz życia ludzkiego może być w literaturze przedstawiany na różne sposoby. Wszystko zależy od pomysłu pisarza oraz efektu, jaki pragnie osiągnąć poprzez opowiedzenie takiej a nie innej historii. Zarówno Olga Tokarczuk, jak i Mikołaj Rej, na łamach swoich dzieł opisują powszechne życie swoich bohaterów, jednak ich opisy różnią się od siebie zasadniczo.

W „Prawieku i innych czasach” życie codzienne zostaje opisane w sposób magiczny. Przedmiotom, roślinom i zwierzętom zostaje nadana ponadnaturalna moc. Ponadto sama miejscowość, w której Tokarczuk umieszcza akcje, jest naznaczona magię i metafizyką. Życie ludzkie płynie zgodnie z rytmem natury, jest ono wpisane w odwieczny cykl przyrody. Dopiero nadejście wojny burzy spokój Prawieku, wprowadza zamęt do życie bohaterów i sprawia, że głęboko ukryte instynkty biorą górę nad człowieczeństwem. Tokarczuk cykl życia człowieka opisuje za pomocą konotacji z cyklem wegetacyjnym roślin. W swojej powieści Tokarczuk dzieli rodzaje czasu na dwie kategorie: określa „czas jabłoni” – szybkie życie, skłonne do zmian, oraz „czas grusz” – czas życia spokojnego i ustabilizowanego. Tokarczuk pokazuje, że życie człowieka składa się z dwóch przeplatających się ze sobą faz; czas jabłoni z czasem grusz występują naprzemiennie.

„Żywot człowieka poczciwego” Mikołaja Reja to renesansowe dzieło literackie, w którym zostaje wykazana kruchość i przemijalność życia ludzkiego. Na jego łamach zostają przedstawieni różnorodni bohaterowie – jedni są pogodzeni z życiem, inni próbują je zmienić – których cykl życia zostaje porównany do rytmu natury. Utwór ten należy do literatury paranetycznej – czyli literatury, która powinna skłonić czytelnika do przyjęcia przedstawionych w niej wzorców osobowych (innymi przykładami dzieł należących do tego okręgu są żywoty świętych czy „Pieśń o Rolandzie”).

Zarówno Tokarczuk, jak i Rej, mimo że żyli i tworzyli w zupełnie rożnych epokach (Tokarczuk jest przedstawicielką literatury współczesnej, Rej – renesansowej), opisując życie codzienne bohaterów zauważają rolę czasu i natury. Autorzy łączą te dwa aspekty, porównując cykl życia człowieka do rytmu natury.