Tadeusz Gajcy - biografia, życiorys

Urodził się 8 lutego 1922 r. w Warszawie, w rodzinie o węgierskich korzeniach. Najwybitniejszy, obok Baczyńskiego, poeta pokolenia Kolumbów, walczył podczas II wojny światowej jako żołnierz Armii Krajowej, uczestniczył w Powstaniu Warszawskim w sierpniu 1944 r., podczas którego zginął (najprawdopodobniej 16 sierpnia).

Już jako młody człowiek pisał wiersze, jednak zaczął traktować własną twórczość poważnie dopiero jako 16 latek.

Ukończył szkołę oo. Marianów w Warszawie, w 1941 r. zdał maturę i rozpoczął studia z polonistyki na tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego, które jednak po roku porzucił.

Podczas wojny działał w konspiracji, jako członek prawicowej Konfederacji Narodu, był jednym z twórców jej pisma „Sztuka i Naród” oraz jego ostatnim redaktorem. Na łamach tego podziemnego almanachu debiutował w 1942 r., wierszem „Wczorajszemu”, po czym regularnie drukował tam swoje wiersze i fragmenty prozy, pod pseudonimami (Karol Topornicki, Roman Oścień, Topór), a także artykuły zgodne z poglądami Konfederacji, m.in. negujące sztukę międzywojenną (za wyjątkiem Czechowicza i Miłosza) oraz emigracyjną. Podkreślał mesjańską rolę Polski, popierał poezję zagrzewającą do walki. Nie był jednak w swoich poglądach tak skrajny, jak to głosiła KN, zapewne dlatego, że jego spojrzenie było bardziej literackie niż ideologiczne.

Od 1942 r. pracował jako reporter „Nowej Polski - Wiadomości Codziennych”.

Pierwszy zbiór wierszy Gajcego „Widma” (wydany w 1943 r. pod pseudonimem Karol Topornicki) zawierał utwory debiutanckie, wpisujące się nurt liryki tyrtejskiej. To poezja będąca swoistą kontynuacją katastrofizmu, jednak o niepospolitej formie: w przeciwieństwie do dzieł o tematyce wojennej innych autorów, nie opisuje brutalnej rzeczywistości wprost, lecz za pomocą obrazów symbolicznych i wizji apokaliptycznych, z elementami groteski. Gajcy chętnie posługiwał się także konwencją snu, która ułatwiała mu łączenie realizmu z baśniowością.

Kolejny tom „Grom powszedni” (1944 r., również ukazał się pod pseudonimem) zdradza już wypracowaną przez Gajcego wizję poezji, której przewodnią myślą była mistyczna ofiara w imię patriotyzmu, a także dylematy rozgrywające się między miłością a nienawiścią, oraz oswajanie śmierci.

Gajcy został dwukrotnie nagrodzony przez Biuletyn Literacki, za utwory: „Uderzenie”, „Śpiew murów” i „Rapsod o Warszawie”.

Po śmierci Gajcego zebrano jego pisma, które ukazywały się uprzednio na łamach „Sztuki i Narodu”, a także te, których wcześniej nie drukowano, a które zachowały się jedynie jako rękopisy: ludowa szopka „Misterium Niedzielne” oraz dramat „Homer i Orchidea”.