Józef Czapski - biografia, życiorys

Urodził się 3 kwietnia 1896 r. w Pradze. Polski pisarz i malarz. Pochodził z rodziny hrabiowskiej, pełne nazwisko brzmi: hrabia Józef Marian Franciszek Hutten-Czapski. Używał pseudonimu Marek Sienny.

Studiował prawo w Petersburgu, przez krótki okres czasu od września 1917 r. służył w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. Od 1918 r. studiował na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, przerwał studia i wyjechał z misją do Petersburga, by odszukać 1PUK. W latach 1919-1921 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, za co odznaczono go orderem Virtuti Militari. Po wojnie kontynuował naukę na krakowskiej ASP, był uczniem m.in. Józefa Pankiewicza.

W latach 1924-1931 przebywał w Paryżu wraz z grupą kapistów - malarzy artystów zgrupowanych w tzw. Komitecie Paryskim, założonym przez Pankiewicza. Kapiści, inaczej koloryści przedkładali kolor nad konstrukcję dzieła. To barwa była nośnikiem nastroju, to za jej pomocą kapiści (a wśród nich również Czapski) kształtowali formę.

W latach ’30, po powrocie do Warszawy współpracował z „Wiadomościami Literackimi” oraz „Głosem Plastyków”.

Po wybuchu II wojny światowej był więziony od 27 września w Chmieleku, a później również w radzieckich obozach jenieckich. Był internowany m.in. w Starobielsku i Griazowcu.

Dzięki układowi Sikorski-Majski odzyskał wolność w 1941 roku i zaciągnął się do Polskich Sił Zbrojnych w Tockoje. Jego misją było poszukiwanie zaginionych oficerów (którzy - jak się później okazało - zginęli podczas zbrodni katyńskiej. Później był odpowiedzialny za kwestie kulturalno-oświatowe w armii.

Był redaktorem i współtwórcą „Orła Białego”. Brał udział w kampanii włoskiej, a następnie jako delegat Rządu RP na emigracji uczestniczył w komisji ds. zbrodni katyńskiej. Jego przeżycia wojenne znalazły swoje odzwierciedlenie w jego utworach: „Wspomnienia starobielskie”, oraz „Na nieludzkiej ziemi”.

W drugiej połowie lat ’40 osiadł na stałe we Francji, gdzie był współpracownikiem paryskiej „Kultury” oraz publikował na łamach innych gazet (m.in. „Preuves”, „Gavroche”, „Carrefour”). Jego eseje były głównie poświęcone zagadnieniom sztuki i literatury. W roku 1950 był współorganizatorem Kongresu Wolności Kultury, który odbył się w Berlinie.

Jego twórczość, znana i podziwiana za granicą, w Polsce była niedostępna aż do 1989 r.
Czapski zmarł 12 stycznia 1993 r. w Maisons-Laffitte.