Jan Kochanowski „Treny” - „Tren V” - interpretacja i analiza wiersza

Śmierć Urszulki była wielkim ciosem dla Jana Kochanowskiego. Pogrążony w cierpieniu poeta postanowił zrobić to, na co dziewczynka nie miała sama szans – upamiętnić jej postać. W tym celu powstał cykl dziewiętnastu trenów. Zastanówmy się teraz nad wymową piątego z tych utworów.

Utwór rozpoczyna się porównaniem Urszulki do maleńkiego drzewka oliwkowego, które zostało ścięte przez nieopatrznego ogrodnika podczas eliminowania chwastów. Wątła, ale bardzo wartościowa, roślinka stanowi symbol nieżyjącej córki. Jednak poecie nie chodziło tylko o przyrównanie jej do niewielkiego drzewka, stosując takie zestawienie automatycznie „uruchomił” symboliczne znaczenie oliwki. Pojawia się ona już w Starym Testamencie. To właśnie jej gałązkę na arkę Noego przyniosła gołębica. Roślinka stała się więc symbolem Bożej Opatrzności i pomocy. Być może w ten sposób poeta chciał podkreślić szczególną osobowość Urszulki. Warto jeszcze podkreślić, że oliwka jest także symbolem kultury śródziemnomorskiej, czyli miejsca, które stało się kolebką renesansu. Podążając tym tropem, możemy założyć, że przejawiająca liczne talenty dziewczynka miała stać się kontynuatorką dzieła ojca – wybitnego poety tej doby.

Na końcu utworu pojawia się kolejna apostrofa, tym razem skierowana do Persefony, władczyni Hadesu. Podmiot liryczny zwraca się do niej z pretensjami i żalem o to, że pozwoliła zabrać tak młodą i obiecującą istotkę, przysparzając wiele cierpienia jej rodzicom. Bogini, która sama została siłą zabrana do podziemi, powinna zrozumieć ich rozpacz i starać się nie dopuścić do takiej sytuacji. To także kolejne nawiązanie do kultury śródziemnomorskiej, wprowadzone w myśl renesansowego hasła „do źródeł”.

Warstwa stylistyczna utworu jest bardzo rozbudowana. W pierwszej części pojawia się homeryckie porównanie Urszulki do spersonifikowanej oliwki. Drzewko opisane jest licznymi epitetami oddającymi jego wątłość i delikatność. Pojawia się także pytanie retoryczne skierowane do Persefony. Tren jest stychiczny, składa się z 14 wersów pisanych trzynastozgłoskowcem ze średniówką po siódmej sylabie. Występują rymy parzyste, żeńskie

„Tren V” to kolejny utwór, w którym Jan Kochanowski próbuje uspokoić swój żal. Tym razem opowiada historię dziewczynki w sposób bardzo subtelny i delikatny. Urszulka zostaje przedstawiona jako maleńkie drzewko, które ściął nieostrożny ogrodnik. W ten sposób poeta daje do zrozumienia, że jej śmierć była czymś zupełnie niespodziewanym, wynikiem wielkiej pomyłki.