Henryk Sienkiewicz „Quo vadis” - arcydzieło czy kicz? Uzasadnij swoją odpowiedź

Utwór Henryka Sienkiewicza z 1896 roku pt.: ,,Quo vadis” określany jest mimowolnie stałym epitetem: ,,najsławniejsza powieść polska”. Oddaje on w pełni prawdę o dziele pozytywistycznego twórcy. ,,Quo vadis” zyskało sobie rzesze czytelników nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Jej olbrzymia poczytność i popularność mają swoje źródło z jednej strony w atrakcyjnej, pełnej napięcia fabule, a z drugiej, w niezwykłym artyzmie pisarza, którego doświadczamy na każdej stronie dzieła.

Zarzucano niejednokrotnie Sienkiewiczowi schematyczność rozwiązań kompozycyjnych, stale pojawiające się motywy: porwania, wielka miłość z przeszkodami, pojedynki, starcia siłowe, ucieczki… To wszystko znajdziemy zarówno w ,,Trylogii”, w ,,Krzyżakach”, jak i w Quo vadis”. Są to przykuwające uwagę sceny, pełne dynamizmu i napięcia. I to pewnie dzięki nim tak wielu ludzi sięga po powieści historyczne pisarza i za każdym razem z zapartym tchem śledzi przygody na wpół fikcyjnych bohaterów. Mogłoby to świadczyć na niekorzyść autora, który, wydawałoby się, schlebia niewybrednym gustom czytelników, a zarazem dowodzić o ,,kiczowatość”, a więc tendencyjności i mierności jego utworów. Nie jest to jednak prawdą. Pomimo powtarzających się niekiedy rozwiązań fabularnych, pisarz za każdym razem czyni je na swój sposób niepowtarzalnymi i w pełni oryginalnymi. Sienkiewicz potrafi wlać w nie taką świeżość, ubrać w tak piękne słowa, że nie potrafimy odmówić mu wielkiego talentu i kunsztu artystycznego.

Myślę, że nikt nie wątpi w to, że ,,Quo vadis” należy do arcydzieł literatury polskiej i światowej. Ta powieść z czasów Nerona w dużej mierze przyczyniła się do przyznania wybitnemu twórcy prestiżowej Nagrody Nobla w 1905 roku. Jest ona znana wszystkim i przez wszystkich. Nie ma Polaka, który zapytany ,,co napisał Sienkiewicz?” nie wymieniłby tej książki. Została przetłumaczona na ponad 40 języków, wielokrotnie zekranizowana i przedstawiana na całym świecie. Od razu narzuca się pytanie o źródło tej wielkiej popularności i jej przyczyny. Bo to, że ,,Quo vadis” podejmuje kwestie uniwersalne, tematykę ciekawą i do tego historycznie potwierdzoną przez rozliczne annały jest sprawą aż nazbyt oczywistą. To arcydzieło posiada wymowę ogólnoludzką, żywą i aktualną po dzień dzisiejszy.

Jest niewątpliwie niezwykle zajmująca dzięki pierwiastkowi detektywno-sensacyjnemu w budowie akcji, plastycznym i wyrazistym obrazom życia rzymskiego z świetnie nakreślonymi sylwetkami ludzkimi, dzięki barwnym scenom zbiorowym i szczegółowym informacjom historycznym o I wieku cesarskiego Rzymu. Skala efektów artystycznych skupiona w utworze jest niezwykle rozległa i właśnie temu można przypisać niebywałą popularność tej powieści i jednoznacznie zakwalifikować ją do wybitnych arcydzieł literatury światowej.