Piotr Skarga „Kazania sejmowe” - Polska jako matka - charakterystyka motywu

Motyw Polski jako matki jest motywem bardzo charakterystycznym dla „Kazań sejmowych” Piotra Skargi. Kaznodzieja wypowiada się o Rzeczypospolitej bardzo czule – jako o bezbronnej matce potrzebującej pomocy ze strony swoich dzieci–obywateli.  Szczególnie zaś motyw ten pojawia się w kazaniu wtórym „O miłości ku ojczyźnie i o pierwszej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z nieżyczliwości ku ojczyźnie”.

Kaznodzieja Piotr Skarga jako gorący orędownik wartości patriotycznych i tradycyjnych z miłością i szczerym zaangażowaniem opowiada o Polsce jako o matce. „Jako najmilejszej matki swej miłować i onej czcić nie macie, która was urodziła i wychowała, nadała, wyniosła? Bóg matkę czcić rozkazał. Przeklęty, kto zasmuca matkę swoją. A która jest pierwsza i zasłużeńsza matka jako ojczyzna, od której imię macie, od niej jest?”. Polska to matka wszystkich obywateli. To ona na swojej krwawicy wychowała Polaków.

Skarga podkreśla, że czczenie oraz szanowanie ojczyzny, czyli matki wszystkich obywateli jest nakazem bożym. O miłowaniu matki mówił sam Jezus Chrystus, jest to przykazanie Boże. Ojczyznę-matkę należy uświęcać. Matce zawdzięczamy wszystko. To ona według Piotra Skargi obroniła Polaków przed szerzącą się w tamtych czasach herezją, bo jest  skarbnicą i przechowalnią najważniejszych wartości odwołujących się do tradycji polskości. Polska to miejsce święte.

Ważne jest też stwierdzenie Piotra Skargi, że obywatele powinni być swojej ojczyźnie wdzięczni za wszystkie jej przymioty, gdyż inne narody nie mają podobnego szczęścia. Rzeczypospolita obroniła katolików przed heretyckimi poglądami, to ostoja nie tylko polskości, ale i wiary katolickiej. To matka, która ochrania swoje dzieci przed złem.

Inne narody nie mogą poszczycić się takim szczęściem. Polska to matka czujna, strzegąca swoich dzieci, czuwająca nad nimi przez cały czas. Ponadto to ojczyzna-matka, dzięki której wciąż w Polsce panuje monarchia. Dziedziczenie tronu przez królów z pokolenia na pokolenie jest najwyższym dobrem, jakie może zaoferować dobra, czuła w swojej opiece ojczyzna-matka. Ponadto matka-ojczyzna ofiarowała obywatelom złotą wolność.

W czasach współczesnych Skardze, u władzy byli posłowie, którzy podczas obrad sejmu nadużywali władzy. To szczególnie do nich kaznodzieja kieruje słowa o potrzebie szanowania dobrotliwej i hojnej matki-ojczyzny. Rzeczypospolita jest ofiarodawcą wszystkiego, co dobre i pozytywne zarówno w życiu, jak i w kulturze. Senatorowie powinni to zauważyć, dostrzec i docenić i w chwilach, kiedy matka potrzebuje pomocy, powinni stanąć na wysokości zadania. Matka jest teraz w bardzo poważnym niebezpieczeństwie. Jeżeli nikt jej nie pomoże z bezinteresownością, upadnie, zginie wraz z wszystkim, co reprezentuje – wartościami, tradycjami, wierzeniami katolickimi, postawami obywatelskimi.

Matka-ojczyzna chroni i daje pokój. Kiedy matka-ojczyzna, niczym okręt tonie na morzach niepokoju toczona wieloma chorobami, nie ma nikogo, kto potrafił by ją uratować. Matka, która bezinteresownie ofiarowała swoim dzieciom wszystko, teraz oczekuje na pomoc, ale nie może na nikogo liczyć. Obywatele powinni być przygotowani, gotowi do pomocy swojej matce w każdej chwili.