Rozczarowania romantycznych kochanków - rozwiń temat w oparciu o „Lalkę”, „Dziady” i inne wybrane utwory

Romantyzm to epoka, która bardzo wyraźne zapisała się na kartach zarówno literatury, jak i kultury europejskiej. Romantyzm wyniósł na piedestał takie wartości jak miłość, patriotyzm czy poświęcenie. Nigdy wcześniej w kulturze tak dokładnie i z takim pietyzmem nie opowiadano o miłosnych uniesieniach tragicznych kochanków. Romantycy robili wszystko, aby podkreślić swoją indywidualność – szczególnie w miłości. Obiekty swoich westchnień wysławiali na wszelkie możliwe sposoby, ukazując postacie kobiet jako aniołów.

W tych okolicznościach powstały między innymi słynne „Dziady” Adama Mickiewicza. Ich część IV stanowi poetycką historię Gustawa – tragicznie zakochanego w kobiecie, która go porzuciła i wyszła za mąż za innego. Kochanek z tego powodu popełnia samobójstwo, ale jego dusza nadal nie może znaleźć ukojenia. Jako duch-potępieniec, nawiedza dom Księdza i opowiada swoją bolesną historię. Nie może pogodzić się z tym, co się stało. Oskarża ukochaną i jednocześnie ją broni, jest rozdarty wewnętrznie. Wygłasza pełen emocji monolog, w którym to uczucia rozdają karty. Unosi się gniewem, nienawiścią i wściekłością: „Kobieto! puchu marny! Ty wietrzna istoto!/ Postaci twojej zazdroszczą anieli,/ A duszę gorszą masz, gorszą niżeli!...”.

Kolejnym przykładem rozczarowania romantycznego kochanka jest opowieść o losach Stanisława Wokulskiego. Bohater ten to po części bohater romantyczny, po części pozytywistyczny, a sama książka Bolesława Prusa pod tytułem „Lalka” to utwór – można powiedzieć – przejściowy pomiędzy dwoma epokami. Książka opisuje romantyczną miłość Wokulskiego, kupca galanteryjnego, do zubożałej szlachcianki – Izabeli Łęckiej. Bohater robi wszystko, aby zbliżyć się do ukochanej: wykupuje jej długi, finansuje wyjazd do Paryża, stopniowo się do niej zbliża. Te jednak dokonania nie robią żadnego wrażenia na kobiecie, dla której liczy się tylko pozycja społeczna. Pomimo to, daje Wokulskiemu nadzieję. Bohater, który do tej pory idealizował kochankę, odkrywa jej prawdziwą naturę w drodze do Skierniewic, kiedy widzi ją ze swoim kuzynem – Starskim – w niejednoznacznej sytuacji. Rozczarowanie jest tak wielkie, że nie może sobie z nim poradzić. Prawdopodobnie zginął pod gruzami zasławskiego zamku.

Następnym przykładem może być postać Wertera z powieści epistolarnej Johanna Wolfganga Goethego pod tytułem „Cierpienia młodego Wertera”. Główny bohater zakochuje się w pięknej dziewczynie, Lotcie. Spędza z nią mnóstwo wolnego czasu, razem dzielą się swoimi zainteresowaniami (np. „Pieśni Osjana”). Werter od samego początku wie, że ukochana jest zaręczona, ale mimo to,  zakochuje się w niej. Kiedy nie może wytrzymać natężenia szarpiących nim emocji, całuje ją i w ciągu tego samego dnia popełnia samobójstwo. Nie jest w stanie żyć życiem bez Lotty, widząc ją jako szczęśliwą żonę kogoś innego. Jednocześnie nie może uwolnić się od szaleńczej miłości. Rozczarowuje go również cały świat, dla którego najważniejsza pozostaje pozycja społeczna (podczas jednego z bankietów zostaje upokorzony, gdyż jest z niższej warstwy społecznej niż przebywający na przyjęciu goście).

Jak pokazuje literatura, istnieje wiele dzieł romantycznych czy też neoromantycznych, w których mamy do czynienia z rozczarowaniami romantycznych bohaterów. Jest to przede wszystkim rozgoryczenie światem, w którym liczy się nie człowiek, a jego status społeczny, czy też miłością – ta, zamiast źródłem szczęścia, staje się źródłem cierpienia, prowadzącego w ostateczności do śmierci. Śmierć staje się jedyną możliwą ucieczką bólu najważniejszego niespełnienia.