Marek Hłasko „Pierwszy krok w chmurach” - znaczenie tytułu opowiadania. Opracowanie

„Pierwszy krok w chmurach” to tytułowy utwór z debiutanckiego tomiku opowiadań Marka Hłaski, który przyniósł sławę i popularność zaledwie dwudziestodwuletniemu wtedy pisarzowi. Książka ukazała się w 1956 roku, w czasach październikowej odwilży, czyli zmian na szczytach władzy PRL, dzięki którym pierwszym sekretarzem partii został Władysław Gomułka. Zmiany doprowadziły do przełomu politycznego, ale również, choć na krótko, wprowadziły nową jakość w kulturze – zerwano z estetyką socrealizmu, dominująca wcześniej w literaturze, filmie czy plakacie. Po kilkunastu miesiącach okazało się, że nowa władza odwraca się od wcześniejszych ustaleń, czego wynikiem było stopniowe zacieśnianie cenzury, ale debiut Hłaski, jego buntownicza twórczość i olbrzymi sukces idealnie wpisał się w październikowy okres tzw. odwilży.

„Pierwszy krok w chmurach” to określenie-metafora. Odwołuje się do czegoś czystego, pięknego, wcześniej nieznanego. Opowiadanie Hłaski dotyczy początku miłości dwojga młodych ludzi, którzy spotykają się od pewnego czasu i zdecydowali się na zbliżenie intymne. To określenie, które brzmi okropnie, ale właśnie o to chodzi – młodzi postanowili, że po raz pierwszy będą się kochać. Spotykają się na terenie ogródków działkowych, co w tamtych czasach, a pewnie także współcześnie, nie było niczym dziwnym. Po wojnie w Polsce brakowało tysięcy mieszkań, całe rodziny żyły w niewielkich pokojach, a posiadaczom większych lokali przymusowo dokwaterowywano najemców. Identyczny problem z „pierwszym krokiem w chmurach” ma Agnieszka, bohaterka „Ósmego dnia tygodnia”. Dziewczyna chce się spotkać z ukochanym, ale on mieszka razem z czterema kolegami, ona z rodziną i sublokatorem. Na tym właśnie zbudowana jest cała dramaturgia utworu, zakończona nieoczekiwanym finałem.

Wracając do debiutanckiego utworu Hłaski, „Pierwszy krok w chmurach” ma być potwierdzeniem i umocnieniem miłości łączącej Janka i dziewczynę (jej imienia nie poznajemy). Można metaforycznie stwierdzić, że zakochani żyją w innym świecie, bujają w obłokach, dlatego decydują się na zrobienie kroku, który przedłuży ten ich euforyczny, „ponadziemski” okres. Generalnie określenie „kroczyć w chmurach” wydaje się przypisane do jakichś nadzwyczajnych i wyjątkowych przeżyć, niezwiązanych ze zwykłym bytowaniem i egzystencją. Tak czy inaczej, chodzi o podkreślenie wyjątkowości takich sytuacji. Przecież o pierwszych krokach w chmurach mówiono w kontekście niezwykłych odkryć, eksperymentów – nie tylko lotniczych, z jakimi chmury i obłoki kojarzą się w sposób najbardziej oczywisty, ale naturalnie w związku z uczuciami wyższymi, takimi jak miłość właśnie. Warto także podkreślić znaczenie słowa „pierwszy”, bo to ma być dopiero początek czegoś pięknego, wstęp do relacji, jaka przerodzi się w poważny związek.

„Pierwszy krok w chmurach” oznacza zatem początek prawdziwej miłości pomiędzy dwojgiem młodych ludzi, którzy nigdy jeszcze nie kochali nikogo na poważnie i nie byli z nikim związani. To również wstęp w dorosłość, pełną dojrzałość fizyczną – tak należy odczytywać tytuł opowiadania Marka Hłaski.