Motyw drogi w literaturze - opracowanie

Droga, zarówno w sensie dosłownym jak i metaforycznym, ma w literaturze swoje specjalne miejsce. Nieustanne wędrówki odbywane przez bohaterów różnych epok, stały się głównymi wątkami i tematami wielu utworów.

Poczynając od najstarszego przykładu, weźmy pod uwagę wędrówkę Odysa do Itaki po zakończonej wojnie trojańskiej. Dziesięcioletnia podróż do kraju rodzinnego obfitowała w wiele niezwykłych wydarzeń, śmiertelnych niebezpieczeństw, dobrych i gorszych momentów. Przyniosła wiele ofiar, nowych doświadczeń i ciągłe oczekiwanie na ujrzenie wreszcie upragnionego domu. Epos Homera to świetny przykład opisywania drogi w ciekawy i poetycki sposób.

W kunszcie niewiele ustępuje mu „Boska Komedia” Dantego. Tu jednak mamy już do czynienia z wstąpieniem na płaszczyznę metafizyczną. Bohater podróżuje bowiem po zaświatach, odwiedzając kolejno Piekło, Czyściec i Raj. Bogata wizja na temat tych miejsc opisana przez autora czyni to dzieło jednym z najciekawszych i najbardziej inspirujących w całej historii literatury. Długa i żmudna wędrówka okraszana jest elementami cudowności, ciekawymi rozwiązaniami obrazowania, przechodzimy przez kolejne etapy, poznając coraz to inne kategorie estetyki, mamy wrażenie jakbyśmy osobiście zwiedzali te tajemnicze dla człowieka miejsca.

Odchodząc nieco od podniosłości i poetyckości, warto przyjrzeć się również wędrówce głównych bohaterów „W pustyni i w puszczy”. Staś i Nel wbrew swojej woli pokonują rozległe obszary Afryki, prowadzą nas przez pustynie, stepy, sawanny i tropikalne lasy. Ich przygody wychodzące spod pióra Sienkiewicza obfitują w malownicze opisy przyrody, dają wrażenie czytania przewodnika po afrykańskiej dziczy. Wielomiesięczna podróż przynosi coś jeszcze. Przemianę głównych bohaterów. Z delikatnych, rozpieszczanych na każdym kroku dzieci swoich bogatych ojców, uczą się samodzielności i odpowiedzialności za siebie nawzajem.

Mamy jeszcze inny rodzaj drogi. Bardziej metaforyczny i metafizyczny. Drogę tę odbywają głównie bohaterowie przechodzący wewnętrzną przemianę, choć nie tylko. Poszukiwanie samego siebie i sensu życia jest tez pewnym rodzajem wędrówki. I na przykład „Boska Komedia” nawiązuje do tej idei. Ale jeśli mówić o konkretnym bohaterze wędrującym w celu odnalezienia zadowolenia i spełnienia, najlepszym przykładem będzie tu Jacek Soplica, czyli inaczej ksiądz Robak - jedna z głównych postaci „Pana Tadeusza”.

Soplica - za młodu buntownik i hulaka, człowiek o nieokrzesanej naturze. Chciał poślubić córkę swego przyjaciela Horeszki, jednak ten nie zgodził się na to, czym rozgniewał Jacka, obiecującego zemstę za zniewagę. Niedługo potem Soplica ożenił się i spłodził syna imieniem Tadeusz. Matka dziecka wkrótce zmarła, a Jacek popadł w alkoholizm. Przy jednej z okazji, mocno upity przejeżdżał koło posiadłości Horeszki i oddał w jego stronę strzał z pistoletu. Niefortunnym trafem w tym samym czasie zamek oblegany był przez Moskali, Soplica został uznany więc  za zdrajcę narodowego. Zostawiając syna pod czujną opieką wyjechał z kraju i tam zaciągnął się  do wojska, by odpokutować swoje winy. Jakiś czas potem ranny wstąpił do zakonu bernardynów  i przyjmując imię Robak, powrócił do rodzinnego domu, gdzie nikt go nie poznał i gdzie rozpoczął organizację powstania na Litwie z polecania cesarza Napoleona. Śmierć przekreśliła jego plany.

Bohater ten jest dobrym przykładem wędrówki przez życie w poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi. Droga (w metaforycznym znaczeniu), jaką przebył Jacek Soplica, jest modelem działania wielu bohaterów, szczególnie w epoce romantyzmu, pokazując ich wewnętrzną przemianę.