Wulgaryzmy w literaturze - przykłady, funkcje

Powszechnie wydaje się, że stosowanie wulgaryzmów w kulturze wysokiej jest nie do przyjęcia. Powstało jednak wiele utworów prozatorskich i poetyckich, które czerpały z takiej konwencji.

Katullus to rzymski poeta pochodzący z Werony, który tworzył w I wieku p.n.e. Jego poezja bywała wulgarna i obsceniczna, dlatego może dziś tak niewiele mówi się o talencie artysty. Poeta pisał przede wszystkim utwory miłosne dla zakochanych. Ale zdarzały się także erotyki, w których śmiało stosowane były wulgaryzmy. Przykładem może być Wiersz 37 oraz 69. Słownictwo wulgarne dotyczy tam przede wszystkim sfery seksualnej. Utwory traktują o stosunkach damsko-męskich, a Katullus dobitnie wyraża swoje zdanie na ich temat.

Julian Tuwim w swoim wierszu „Całujcie mnie wszyscy w dupę” także zastosował wulgaryzmy. Podmiot liryczny kolejno wylicza konkretne osoby, grupy społeczne i instytucje, z których zdaniem się nie liczy i kieruje do nich tytułowe hasło. Utwór zapewne wzbudza kontrowersje, również ze względu na tworzone wcześniej przez Tuwima wiersze dla dzieci. Tymczasem tutaj pojawiają się liczne wulgaryzmy. Ich pojawienie się ma swoje uzasadnienie. Poeta najwidoczniej był rozżalony i mocno rozgoryczony, pragnął wyrazić osobiste zdanie na temat otaczającego go świata. To co przyniosły mu myśli, przelał na papier.

Także autor „Ferdydurke”, Witold Gombrowicz nie zawahał się zastosować brzydkich wyrazów w swojej powieści. Programowa „pupa” i „gęba” to nie wszystko. Jeden z bohaterów książki, Miętus często używa brzydkich słów, postanawia również uświadomić swojego kolegę. Stosuje gwałt, który polega na mówieniu wulgaryzmów związanych z seksualnością. W ten sposób autor zarysowuje problemy wchodzenia w grupę i autonomii człowieka, który niestety jest bardzo podatny na wpływy z zewnątrz. „Gęba” i „pupa” to nic innego jak nasze role społeczne, które wypełniamy nawet wtedy, gdy nie widzimy w tym żadnego sensu. Gombrowicz zastosował dobitne słowa, by trafić do czytelników i przekazać im własne zdanie.

Współcześnie także powstaje wiele utworów, w których możemy odnaleźć brzydkie słowa. Przykładem jest kultowa dziś powieść Doroty Masłowskiej „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną”. Książka opisuje losy młodych ludzi, których często uważa się za margines społeczny. Żyją oni w mieście, wśród blokowisk, borykają się z różnymi problemami. Używają wulgaryzmów, bo tylko taki język znają i jedynie w ten sposób mogą wyrazić swoje uczucia. Celem zastosowania wulgaryzmów w tej powieści było oddanie realizmu i autentyczności zastanej rzeczywistości.

Wulgaryzmy funkcjonują w literaturze od zawsze. Mają swoje uzasadnienia i cele. Czasem są jedynym sposobem, aby przekazać bunt lub wyrazić swoje niepokoje.