Zygmunt Krasiński „Psalmy przyszłości”- opracowanie

Hrabia Zygmunt Krasiński jest zaliczany do grona wieszczów narodowych polskiego romantyzmu (obok A. Mickiewicza i J. Słowackiego). Poeta, autor powieści i dramatów. Większą część życia spędził poza Polską, w krajach Europy Zachodniej (Włochy, Francja, Austria, Niemcy). Najbardziej znany z dramatu „Nie-Boska komedia”.

„Psalmy przyszłości” Krasiński napisał w Paryżu. Pierwsze trzy części – „Psalm wiary”, „Psalm nadziei” i „Psalm miłości” powstały w latach 1844–48. To poetyckie dzieła religijno–historiozoficzne, będące swego rodzaju podsumowaniem przemyśleń i koncepcji Krasińskiego wielu rozmów przeprowadzonych z przyjaciółmi i ukochaną – Delfiną Potocką. Utwory stały się zapowiedzią przyszłych wydarzeń.

„Psalm wiary” wyraża wiarę poety w boski plan dziejów. To jedenastozgłoskowiec, w którym podmiot liryczny określił Polskę mesjańskim narodem wybranym, którego misją jest wybawienie ludzkości poprzez męczeństwo rodaków: „To w łasce Twojej poczęte narody! (…) / A są wybrane jedne przed innemi, By o Twą piękność walczyły na ziemi (…) / Takim jest naród Twój polski, o Boże! (…) / Niech w tym cierpieniu wytrwa niesłychanem (…)/ Boć on, zaprawdę, Twym ziemskim kapłanem”.

„Psalm nadziei” zapowiadał ostatnią, najwyższą w dziejach ludzkości epokę – czas „Ducha Świętego”, charakteryzujący się działaniem: „Czas uderzyć w strunę drugą, w czynów stal!”. Polaków do aktywności ma popychać ich wiara, dzięki której zostali narodem wybranym: „Z wiary waszej - wola wasza/ Z woli waszej - czyn wasz będzie!”. Aktywność Polaków ma doprowadzić do powszechnej przemiany społecznej.

„Psalm miłości” domykający pierwotny kształt cyklu, wyraża protest przeciwko mordom i rzeziom, nawiązując do ogarniętego powstaniem kraju. Jednocześnie wynosi na piedestał polskie rycerstwo i patriotyzm szlachty. Pojawiła się tu koncepcja solidaryzmu narodowego – wspólnej drogi stanu szlacheckiego (jako przewodnika) i ludu do wypełnienia przeznaczenia. Dosłowny jest protest przeciwko imperializmowi carskiej Rosji: „Dwóch bójką wiar - / - Ty i Car. - / Car, życia trąd - / Ty, życia prąd / Ty, życia dar!”.

Psalmy poprzedzone są cytatami z Biblii, wszystkie mają podniosły charakter
i nawiązują do cnót teologicznych w społeczeństwie polskim. Odmienność tej wersji mesjanizmu narodowego polega na tym, że opart jest on przede wszystkim na wierności chrześcijaństwu, a nie na niewinnej ofierze. Polska ma zbawić własny naród i świat od nienawiści, która rozlała się na kontynencie europejskim od czasu rewolucji francuskiej. Krasiński stworzył więc ideę przemiany dziejów według chrześcijańskiej zasady miłości. Czyn u Krasińskiego ma głównie charakter moralno–duchowy.

Polemikę z poglądami poety podjął Juliusz Słowacki, wystosowawszy do autora „Odpowiedź na Psalmy przyszłości”, w której skrytykował on narodowo–klasowy mesjanizm. Zarzucił Krasińskiemu, że opiera się na abstraktach, które w rzeczywistości nie występują. Słowacki był zwolennikiem konkretnych działań, nawet złożenia krwawej ofiary, jeśli będzie to konieczne.

Jednak historia potwierdziła wizje Krasińskiego, który po rzezi galicyjskiej (zbrojnemu wystąpieniu chłopów przeciwko szlachcie) opublikował kontynuację cyklu: „Psalm żalu” i „Psalm dobrej woli”, w których zwrócił się do Boga z prośbą o moralne zwycięstwo braterskiej miłości i solidarności.

Polemika poetów odbiła się szerokim echem wśród aktywistów epoki. Zwroty zaczerpnięte z utworów na długo weszły do ówczesnego języka polityki (m.in. „z szlachtą polską polski lud”, „Duch – wieczny rewolucjonista”).