Wincenty Pol - biografia, życiorys

Wincenty Pol to polski poeta, a także geograf. Urodził się 20 kwietnia 1807 roku w Lublinie. Jego ojciec – Franciszek Pohl – był niemieckim urzędnikiem w służbie austriackiej, a matka Eleonora –  Polką z francuskimi korzeniami (ród Longchamps de Berier). Jako dziecko Wincenty pobierał nauki we lwowskim gimnazjum, a następnie w jezuickim kolegium z siedzibą w Tarnopolu. Przy wyborze studiów kierował się zamiłowaniem do przedmiotów humanistycznych. Wybrał więc filozofię na Uniwersytecie Lwowskim. Po ukończeniu edukacji, pod wpływem Adama Jochera, zgodził się zostać zastępcą lektora języka niemieckiego na Uniwersytecie Wileńskim.

Jego życiorys uzupełnił także epizod patriotyczny – Pol brał udział w powstaniu listopadowym. Dołączył do 10. Pułku Ułanów Litewskich. W czasie walk wsławił się niezwykłą odwagą i zaradnością. Jego dokonania oraz rany odniesione na polu bitwy zostały docenione przez przełożonych, którzy uhonorowali go orderem Virtuti Militari i awansowali do stopnia podporucznika. Gdy powstanie upadło, przeniósł się wraz ze swoim oddziałem do Prus, gdzie w okolicach Brodnicy organizował pomoc dla rodaków – powstańców, chcących udać się na emigrację.

Gdy został wysłannikiem Józefa Bema, odbywał dyplomatyczne podróże m.in. do Lipska, Francji czy Drezna, gdzie spotkał się z Adamem Mickiewiczem, który podobno wyraził przychylną opinię na temat jego utworów poetyckich. W 1832 roku wrócił do Galicji, gdzie w dalszym ciągu angażował się w działalność społeczno-patriotyczną wraz z Ksawerem Krasickim – potem Sewerynem Goszczyńskim – w szeregach Komitetu Patriotycznego.

Jego fascynacja Tatrami zaczęła się, gdy uciekając przed represjami ze strony zaborców, schronił się w Zakopanem. Podczas pobytu w Zagórzanach Pol napisał swoje najbardziej popularne dzieło – „Pieśń o ziemi naszej” – będące poematem, wychwalającym piękno ojczystego kraju.

W 1836 roku przeniósł się do Sanoka, gdzie został mianowany administratorem majątku Ksawerego Krasickiego. Także i tam Pol próbował wychodzić z inicjatywą edukacji najniższych warstw społecznych, jednak jego starania spotkały się z niewielkim odzewem. Lekko zniechęcony, skierował swoje zainteresowania w stronę przyrody, a dokładnie –  geografii. Jego badania dotyczyły etnografii Polski, stosunków wodnych na terenie Karpat oraz meteorologii. Dokładnego opisu doczekały się też Polesie, Tatry, Wielkopolska, Kujawy i Pomorze Gdańskie.

Kolejne lata były dla Pola szczególnie trudne. Podczas rzezi galicyjskiej został pobity, porwany, a cały jego dorobek pisarski uległ spaleniu. W 1847 został oskarżony o rzekomy udział w przygotowaniach do powstania krakowskiego i objęty dozorem policyjnym. Gdy zarzuty zostały wycofane, Polowi przypadł etat w redakcji Biblioteki Naukowego Zakładu im. Ossolińskich; nie przeszkodziło to jednak dalszym badaniom geografii Polski. W 1849 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym i objął Katedrę Geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim, którą w 1853 roku niestety zlikwidowano.

Nieustanna praca wpływała niekorzystnie na wzrok poety. Mimo prawie całkowitej ślepoty, Pol nie wycofał się z życia naukowego i w 1872 r. został mianowany członkiem Akademii Umiejętności. Po jego śmierci 2 grudnia 1872 jego prochy spoczęły w Krypcie Zasłużonych na Skałce.