Tolerancja religijna w Polsce

Wystąpienie Marcina Lutra z roku 1517 miało otworzyć zupełnie nowy rozdział w historii Kościoła, jak również i krajów europejskich. W wyniku reformacji państwa zachodnioeuropejskie pogrążyły się w wojnach religijnych, w trakcie których nierzadko samo wyznanie traktowane było instrumentalnie. Niegodzący się z podważaniem swojej pozycji Kościół katolicki przystąpił do zakrojonych na szeroką skalę działań kontrofensywnych względem innowierców.

Protestanci na soborze trydenckim zostali potępieni, a do ich zwalczania powołano specjalną instytucję. Inkwizycja, w Hiszpanii będąca nawet organem państwowym, miała na celu sądzić i karać wszelkie objawy herezji. Ponadto opracowano Indeks Ksiąg Zakazanych. Specjalnym orężem w rękach kościoła był prężnie działający zakon Towarzystwa Jezusowego, tzw. jezuici.

Z tych samych powodów co na Zachodzie, reformacja zawitała również do Polski. Luteranizm, kalwinizm, Bracia Polscy czy Czescy – wszystkie te wyznania w wieku XVI pojawiły się w na ziemiach polskich. Reformacja była jednak względnie krótkotrwała i dosyć ograniczona, więc i kontrreformacja nie posiadała charakteru gwałtownego.

Powody takiego stanu rzeczy były zarówno natury religijnej, jak i politycznej....