Rewolucja cen w Europie XVI wieku

W pierwszej połowie XVI w. w Europie zaczęły szybko rosnąć ceny produktów rolnych przy jednoczesnej względnej stabilizacji cen artykułów rzemieślniczych. Geneza tego zjawiska, które zmieniło strukturę dochodów producentów wsi i w mieście, nie jest do końca jasna. Część historyków uważa, że to sprawa napływu szlachetnych kruszców z Nowego Świata, inni zaś sadzą, że to rozwój ośrodków miejskich i szybki wzrost zapotrzebowania na żywność.

Rewolucja cen spowodowała, że spadły dochody o stałej wielkości nominalnej. Dotyczyło to ludności miejskiej oraz właścicieli ziemskich pobierających ustalone czynsze od chłopów, którzy sprzedawali żywność na rynku i których dochody rosły. Aby zapobiec spadkowi swoich dochodów właściciele ziemscy przestawiali się na własną produkcję, przeznaczoną na rynek lub podejmowali inne formy aktywności gospodarczej.

Rewolucja cen wywołała w XVI w.  zjawisko określane jako dualizm w gospodarce Europy. Dopóki ceny produktów rolnych rosły, chłop mógł sobie pozwolić na posiadanie czeladzi, produkowanie na sprzedaż swoich produktów i nabywanie towarów produkowanych w miastach. Natomiast na zachodzie Europy przy wolności osobistej chłopów i przewadze gospodarstw o charakterze dzierżawy wieś tworzyła z jednej strony siłę nabywczą dla wytwórczości miejskiej, z drugiej zaś dawała miastom tanią siłę roboczą.