Praludzie - homo sapiens neandertalensis - opis, opracowanie

Kolejnym po homo habilis i homo erectus, etapem w dziejach ewolucji człowieka było pojawienie się w okresie paleolitu środkowego człowieka neandertalskiego.

Badanie odnajdowanych na całym świecie szczątków wskazują, że neandertalczycy byli bardzo masywni. Różnili się oni od swych poprzedników budową czaszki oraz znacznie większą objętością mózgu (bywała większa niż u człowieka współczesnego). Oznacza to, że byli oni w stanie udoskonalić techniki przydatne w życiu codziennym. Opracowane zostały nowe narzędzia tj. włócznie u groty - bardzo ułatwiające polowania.

Zazwyczaj urządzano łowy na duże zwierzęta, żyjące niedaleko obozowisk. Pewne grupy neandertalczyków dochodziły do pewnej specjalizacji polując tylko na określone gatunki jak np. niedźwiedzie jaskiniowe. Istnieją dowody, że na niektórych obszarach dokonały się też zmiany w organizacji wytwarzania - odnaleziono bowiem pozostałości specjalistycznych pracowni, w których wykonywano narzędzia przeznaczone do późniejszego wykorzystania.

Skupiska tego gatunku nie przekraczały zazwyczaj 20 osobników. Ponieważ posiadali już umiejętność rozniecania i podtrzymywania ognia byli oni w stanie obozować (zazwyczaj w jaskiniach i prostych szałasach) w jednym miejscu nawet kilka miesięcy. Najistotniejszą różnicą względem poprzedników nie były jednak fakty natury gospodarczej, lecz te dotyczące życia duchownego i społecznego. Oto bowiem neandertalczycy są pierwszym gatunkiem, co do którego pewne jest, iż posiadali określony system wierzeń. Wykazywali oni bowiem troskę o przyszłe losy zmarłych - pochówku dokonywano bardzo starannie. Zmarli składani byli w specjalnie wykopanych jamach grobowych wraz z pożywieniem i bronią; czasami byli dekorowani kwiatami.

W obrębie grup neandertalskich wykształcały się pierwsze więzi społeczne. Osobniki kalekie, które nie byłyby w stanie przetrwać samodzielnie, otaczane były opieką i przez to mogły dożyć starości (średni wiek wynosił wówczas około 20 lat). Równocześnie jednak neandertalczycy z natury byli raczej agresywni i bardzo często dochodziło między nimi do konfliktów.  
Homo sapiens neandertalensis był idealnie przystosowany do zimnego klimatu Eurazji, którą w znacznej mierze pokrywał lodowiec. Zamieszkiwał również tereny Polski, jego ślady znajdziemy w jaskini Ciemnej koło Ojcowa a również na wzniesieniu lassowym Kraków-Zwierzyniec.