Monte Cassino 1944 - przebieg bitwy

Zmierzająca na północ ofensywa aliancka z sierpnia 1943 r. napotkała zacięty opór niemiecki dopiero na tzw. Linii Zygfryda. Kolejne próby forsowania umocnień przeciwnika okazały się nieskuteczne i przez to sprzymierzeni powoli tracili inicjatywę strategiczną. Dowódcy alianccy zdawali sobie sprawę z faktu, że im szybciej uda się pokonać Linię Gustawa, tym bliższa będzie perspektywa zdobycia Rzymu oraz całkowitego wyparcia wojsk niemieckich z Półwyspu Apenińskiego. W lutym 1944 r. rozpoczął się zmasowany atak aliancki na pozycje niemieckie, którego ostrze skierowane było na masyw Monte Cassino - benedyktyński klasztor, główny punk oporu Wermachtu. Natarcie sprzymierzonych odbyło się w czterech zasadniczych falach, spośród których trzy pierwsze nie przyniosły praktycznie żadnego rezultatu i zakończyły się całkowitym niepowodzeniem oraz ogromnymi stratami ludzkimi po stronie aliantów.

Pierwszy atak na okopanych na Linii Zygfryda Niemców miał miejsce 22 stycznia 1944 r. i został przeprowadzony przez 5. Amię amerykańską dowodzoną przez gen. Clarka. Jednak podjęta przez nią próba opanowania doliny rzeki Liri zakończyła się śmiercią wielu żołnierzy, którzy nie zdołali nawet zagrozić niemieckim pozycjom obronnym w tym rejonie. Wobec dużych strat amerykańskich oraz jeszcze większych francuskich na lewym skrzydle szturm został przerwany. Kolejna próba podjęta 11 lutego zakończyła się jeszcze większymi stratami - w niektórych batalionach amerykańskich zginęło do 90% żołnierzy. Niewielki sukces odniosła jedynie 36. Dywizja, która zdołała zdobyć i utrzymać się ponad tydzień na Monte Castellone.

Drugą faza szturmu nosząca nazwę operacji „Avanger”, przeprowadziła już 8. Armia brytyjska siłami 2. Dywizji nowozelandzkiej oraz 4. Dywizji hinduskiej i rozpoczęła się 15 lutego 1944 r. Miała ona na celu odciążenie stale atakowanego przez oddziały niemieckie alianckiego przyczółka w Anzio. Pomimo wsparcia z powietrza nie udało się Nowozelandczykom zająć kluczowego wzgórza - utrzymano jedynie jeden most kolejowy na rzece Rapido. Także atak dywizji hinduskiej nie przyniósł aliantom niczego poza ciężkimi stratami, ostrzał niemiecki okazał się przytłaczający.

Po kolejnych czterech tygodniach podjęto kolejną - trzecią już - próbę sforsowania niemieckiej obrony. 15 marca 1944 r. 8. Armia brytyjska po raz kolejny przeprowadziła zmasowany szturm na zajmowane przez przeciwnika wzgórza, ale po kilkunastu dniach w walce pozostało już tak mało żołnierzy, że zdecydowano się wycofać na zajmowane wcześniej pozycje. Był to najkrwawszy do tej pory atak na Monte Cassino, straty były tak dotkliwe, że zdziesiątkowaną dywizję nowozelandzką trzeba było definitywnie rozwiązać - w sumie przez nie całe dwa tygodnie walk zginęło ponad 4 tys. żołnierzy brytyjskich.

Decydująca dla losów kampanii włoskiej okazała się operacja „Honker”, czyli czwarta zorganizowana próba złamania niemieckiej obrony wzgórza Monte Cassino. Natarcie rozpoczęło się 12 maja 1944 r. o godzinie 1:00 w nocy a główną jego siłę uderzeniową stanowił II Korpus Polski gen. Andersa. Poparty długotrwałym ostrzałem artylerii atak po raz kolejny zakończył się niepowodzeniem i w obliczu niemal całkowitej zagłady poszczególnych kompanii zdecydowano się do tymczasowego odwrotu na pozycje wyjściowe.