Cechy ballady na przykładzie wiersza Bolesława Leśmiana „Dusiołek”

Wiersz Bolesława Leśmiana pt.: „Dusiołek” ukazał się w tomie „Łąka” w 1920 r. Utwór ten nawiązuje do ludowych opowieści, a przy tym nosi w sobie wiele cech charakterystycznych dla ballady.

„Dusiołek” to utwór rytmiczny o regularnej budowie stroficznej. Jedenaście zwrotek, każda liczy cztery wersy. Liczba sylab w wersach rozkłada się następująco: 7,7,13 (7+6), 13 (7+6). Wiersz rymuje się parzyście - aabb. Taka struktura czyni „Dusiołka” wierszem o spójnej konstrukcji i wręcz śpiewnym rytmie.

Kolejną cechą ballady w utworze Bolesława Leśmiana jest stylizacja językowa. Narrator snując swoją opowieść używa słów charakterystycznych dla mowy ludowej. Wyrazy takie jak: „pysk”, „słuchajta”, „olaboga” są tego najlepszym dowodem. Przedstawiona w wierszu opowieść nosi liczne językowe znamiona wiejskich bajań. W „Dusiołku” mamy do czynienia z synkretyzmem gatunkowym (charakterystycznym dla ballad), gdyż opowiedziana historia łączy w sobie elementy liryki (rytmiczność, śpiewność), epiki (szybko rozgrywająca się fabuła) oraz dramatu (dialogi).

Także w świecie przedstawionym możemy dostrzec cechy ballady. Rzeczywistość przeplata się ze sferą fantastyczną, tak jak w wierzeniach ludowych. Poprzez zatartą granicę mieszkaniec rejonów nierealnych wkracza na arenę świata prawdziwego. W utworze pojawia się również aura grozy, niepewności. W dodatku fabuła nosi znamiona dramatu, pojawia się akcja, której rozwiązaniem jest pokonanie Dusiołka. Znamienna jest także funkcja przyrody. To wśród niej rozgrywa się historia, to ona w pewnym sensie staje się przyczynkiem do przedstawionych wydarzeń.

Ballada jest gatunkiem literackim pojawiającym się w romantyzmie. Do najwybitniejszych dzieł tego rodzaju należą chociażby „Lilije” i „Balladyna”. „Dusiołek” Leśmiana także jawi się jako kontynuacja omawianego gatunku. Utwór co prawda nie kończy się przestrogą, jak to bywa w większości ballad, ale pytaniem, skłonieniem odbiorcy do refleksji.