Adam Mickiewicz „Konrad Wallenrod” - dzieje Konrada Wallenroda

Główny bohater utworu Mickiewicza, Walter Alf, jako dziecko został porwany przez rycerzy krzyżackich z Litwy, która była jego domem. Na dworze krzyżackim, gdzie zamieszkał, jego tożsamość narodowa i patriotyzm rozwijały się dzięki Halbanowi, który był leciwym litewskim wajdelotą. Ta edukacja wpajana młodemu Walterowi przez pieśniarza budziła w nim dwa uczucia – z jednej strony miłości do utraconego kraju ojczystego, a z drugiej nienawiści do Krzyżaków.
 
Alf jako młodzieniec umknął rycerzom i udał się do ukochanej Litwy. Tam, na dworze księcia Kiejstuta, poznał jego piękną córkę. Połączyła ich miłość, którą przypieczętowali ślubem. Jednak bohater postanowił wrócić do Krzyżowców, a ukochaną pozostawić w ojczyźnie. Zaniepokoiły go bardzo straty wojsk rodzimych i wielkość Krzyżowców. By dokonać zemsty na znienawidzonym Zakonie, przybiera nazwisko Konrada Wallenroda i nie tylko zostaje włączony w szeregi rycerzy, ale staje się również Wielkim Mistrzem.

Jako Mistrz opóźnia planowany atak na litewskie ziemie i nakłada na rycerzy najróżniejsze ograniczenia, rygory, pokuty. Zjawia się również u niego książę Witold, który prosząc Krzyżaków o pomoc w rozgromieniu Litwinów, okazuje się zdrajcą ojczyzny.

Gdy Wallenrod nie mógł już dłużej wstrzymywać walk Krzyżaków z Litwinami i doszło do bitwy, mógł wcielić swój plan zemsty w życie. Dowództwo Konrada przyczynia się do klęski Zakonu, po którym Krzyżacy wydają na nim wyrok dowiedziawszy się, że przywłaszczył sobie nazwisko ich pobratymcy poległego na Dalekim Wschodzie i oszukał wszystkich.
 
Konrad i pustelnica, z którą tak lubił zawsze rozmawiać poznają wreszcie swą tożsamość. Ona okazuje się być jego żoną, która, gnana tęsknotą, podąża za mężem aż z Litwy. Wallenrod wypija truciznę, pozbawiając się życia, również jego ukochana Aldona popełnia samobójstwo.