Baskowie - terroryzm baskijski - charakterystyka

Nie udało się dokładnie ustalić pochodzenia Basków i drogi, jaką przywędrowali w okolicę Zatoki Biskajskiej. Prawdopodobnie jest to lud, który zamieszkiwał Europę jeszcze przed napływem Indoeuropejczyków i zdołał zachować własną kulturę i język (wskazuje się na pewne podobieństwa między językiem baskijskim – euskarą, a dialektami kaukaskimi). Przez szereg stuleci 

Baskowie mieli zapewniony autonomiczny charakter swojego regionu. Zmieniło się to w XIX wieku, kiedy kraj Basków podzielono na część francuską i hiszpańską, a także odebrano mu część praw zapisanych w tzw. fueros. W wyniku tych ograniczeń narodził się ruch nacjonalistyczny. W 1894 roku utworzono Nacjonalistyczną Partię Basków (PNV; EAJ). Najważniejszym jej założeniem było odzyskanie autonomii. Szybko w łonie PNV nastąpiły podziały – część członków opowiadała się za zastosowaniem metod bardziej radykalnych. Gdy w 1936 w Hiszpanii wubuchła wojna domowa, działacze partii stanęli po obydwu stronach barykad. W okresie dyktatury generała Franco Baskowie byli dyskryminowani, dlatego ruch nacjonalistyczny wzmagał się. Lata 60. i 70. przyniosły znaczny wzrost poparcia dla partii oraz wzmożenie działań. Baskijscy działacze podzielili się na kilka frakcji. 

Bardziej radykalni domagali się przeprowadzania akcji zbrojnych przeciw reżimowi, który ograniczał autonomię Basków. Skrzydło umiarkowane postulowało raczej pokojowe metody walki, bez odwoływania się do zbrojnych zamachów. Rewolucyjnie ustosunkowani członkowie PNV zdecydowali się na powołanie do życia baskijskiej organizacji terrorystycznej, której zasadniczym celem było uzyskanie pełni politycznej niezależności Kraju Basków. ETA (pełna nazwa brzmi Kraj Basków i Wolność) szybko przejęła inicjatywę wśród organizacji nacjonalistycznych. W walce o niepodległość stosowała masowe środki terroru – organizowała zamachy bombowe, porwania czy wyroki śmierci na politycznych wrogach (z rąk członków ruchu zginął m.in. premier Hiszpanii, Luis Carrero Blanco). Terroryzm baskijski nie ograniczał się wyłącznie do terenów Hiszpanii. Główne dowództwo ETA miało swoje bazy na terenie Francji, której rząd w mniejszym stopniu reagował na jej działania ekstremistyczne. 

Członkowie organizacji mieli ścisłe powiązania z grupami terrorystycznymi z innych krajów, m.in. z arabskim Hamasem oraz Irlandzką Armią Republikańską (IRA). ETA nie zaprzestała działalności po dziś dzień, z kilkoma przerwami kiedy to dochodziło do zawieszenia broni. W ostatnich latach władze hiszpańskie zdelegalizowały kilka partii politycznych, którym zarzuca się popieranie bojowników organizacji, m.in. Komunistyczną Partię Ziem Baskijskich PCTV i Baskijską Akcję Nacjonalistyczną (kontynuacja partii Batasuna, zdelegalizowanej kilka lat wcześniej).