ETA - organizacje terrorystyczne - charakterystyka

Radykalny odłam ugrupowania baskijskich nacjonalistów - Nacjonalistycznej Partii Basków (PNV), utworzył w 1959 roku tajną organizację ETA (Baskonia i Wolność). Już na samym początku działalności wyodrębniły się dwa obozy w łonie ruchu: radykalny i umiarkowany. Do definitywnego podziału doszło jednak dopiero na początku lat 70. Wówczas rozdzielono się na skrajnie rewolucyjną ETA-M (frakcja „wojskowa”) i ETA-PM (frakcja „polityczno-wojskowa”). Podział zniwelowany został dopiero w 1984 roku, do tego czasu ugrupowania prowadziły przeciw sobie skrytobójcze akcje. ETA posiadała też swoje zaplecze polityczne w postaci partii Herri Batasuna, która z sukcesem startowała w wyborach parlamenarnych. Bliskie kontakty utrzymywano również z bojownikami innych organizacji terrorystycznych, m.in. z Irlandzką Armią Republikańską (IRA), Hamasem, niemieckim RAF-em czy włoskimi Brigade Rose. 

W walce o niezależność Kraju Basków stosowano najokrutniejsze metody - zamachy bombowe, a także terror indywidualny: porwania i brutalne morderstwa oraz napady na banki. Wrogiem numer jeden dla ETA byli funkcjonariusze policji i wojskowi (w 1968 zamordowano M. Manzanasa - szefa policji). Celem zamachowców stawali się także wysoko postawieni funkcjonariusze państwowi i politycy. Ofiarą ataku bojówkarzy został premier Hiszpanii, Luis Carrero Blanco - bliski współpracownik, a nawet domniemany następca generała Franco. Bombę umieszczono pod samochodem admirała i zdetonowano, gdy wracał ze Mszy świętej. Operación Ogro (bo taki kryptonim nadano akcji zgładzenia premiera) została sfinalizowana w grudniu 1973 roku, starannie przygotowywano się do niej przez cały rok. Największy sprzeciw budziły zabójstwa cywilów, które miały miejsce niewiele rzadziej niż ataki na konkretnych wrogów politycznych. W 1974 roku zmasakrowano jedną z kawiarń „Rolando”, a 13 lat później zdetonowano ładunek w supermarkiecie w Barcelonie. Zaledwie w tych dwóch akcjach zginęły 33 osoby, a dziesiątki zostały ranne. Zdarzało się, że terroryści dobierali cele ataków dosyć dowolnie, kierując się np. wyłącznie pochodzeniem z wyższych sfer przyszłej ofiary. Tak było w przypadku zabójstwa wiceadmirała Cristobala Colona oraz chybionej próby zamachu na króla Juana Carlosa Burbona.

Organizacja została znacznie osłabiona w wyniku bezpardonowej operacji Antyterrorystycznych Grup Wyzwolenia (GAL) powołanych nielegalnie do życia przez środowiska rządowe i wojskowe Hiszpanii. Szwadrony śmierci zdołały zlikwidować 19 bojowników ETA - Etarras i rozbić bazy baskijskich rebeliantów we Francji.