Robert Merton - konformizm. Konformizm wg Mertona - charakterystyka

Robert Merton to współczesny wybitny amerykański socjolog i teoretyk, badacz natury ludzkiej, który przez całe swoje życie skupiał się na klasyfikowaniu i metodologii ludzkich zachowań. Obiektem jego badań była jednostka w społeczeństwa oraz wpływ grupy społecznej na jej zachowanie. Robert Merton to także twórca wielu teorii socjologicznych, oprócz pojęcia konformizmu zdefiniował również pojęcie dewiacji społecznej oraz anomii. 

Konformizm w ujęciu Mertona to domyślna zgoda wyrażona przez jednostkę na zrealizowanie celów społecznych grupy lub norm społecznych konkretnej zbiorowości. Postulaty te są spełniane przy użyciu środków uznawanych za społecznie akceptowalne. Wszelkie odejście od tych standardów Merton zaklasyfikował jako dewiację społeczną. Według socjologa zachowania konformistyczne są wyznacznikiem poziomu spójności w grupie społecznej. 

Merton uważał, że konformizm to jedyna reakcja społeczna, która nie ma znamion dewiacji. W głównej mierze konformizm opiera się na zaakceptowaniu kulturowych celów danej grupy odniesienia poprzez zastosowanie zinstytucjonalizowanych środków. Zachowania konformistyczne są typowe dla społeczeństwa, nie wykraczają poza wyznaczone lub umowne granice oraz normy postępowania. Socjolog uważał również, iż zachowania konformistyczne w społeczeństwie muszą przyjąć pozycję dominującą, gdyż w przeciwnym przypadku system może zostać zaburzony. Rezultatem będzie dysfunkcja, która może zagrozić społeczeństwu w znacznym zakresie.

Z punktu widzenia Mertona, konformistyczne zachowania jednostki są dla niej bezpieczne i umożliwiają jej funkcjonowanie bez elementów dewiacyjnych. Ponadto kultura jako czynnik kształtujący może dostarczyć celów oraz wartości. Tak więc jednostki posiadają szeroki wachlarz możliwości, a jednocześnie nie wychylają się poza przyjęte normy. Faktem jest także ogromny wpływ ludzkiej psychiki na sposób postępowania. Większy stopień zaangażowania w dowolnej kwestii może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia zachowania dewiacyjnego. 

Stosując podział typów reakcji na anomię, konformizm jest zaliczany do kategorii czynnego reagowania, usiłowania jednostki, dążące do wprowadzenia zmian oraz posiadania wpływu na wydarzenia, są wykonywane w sposób aktywny.