Kraje rozwinięte - definicja, charakterystyka, przykłady

Kraje rozwinięte – kraje o wysokim poziomie rozwoju. Poziom ich rozwoju określa się na podstawie danych zbieranych według różnego rodzaju kryteriów. Oprócz krajów rozwiniętych (zwanych też czasem krajami bardzo rozwiniętymi) klasyfikuje się również kraje rozwijające się i kraje słabo rozwinięte. 

Kraje rozwinięte charakteryzują się wysokim poziomem uprzemysłowienia i stopą życia mieszkańców. 

Kryterium podstawowym i najczęściej stosowanym jako miernik zamożności państwa jest PKB per capita (łac. „na głowę”, czyli – na jedną osobę, na jednego mieszkańca). Termin ten (z ang. GDP per capita) wszedł do użycia po tym, jak zauważono, że podawanie zamożności państwa mierzonej przez wysokość dochodu narodowego nie jest miarodajne i nie stanowi optymalnej metody. PKB per capita oblicza się dzieląc wartość Produktu Krajowego Brutto konkretnego państwa przez liczbę jego mieszkańców. 

Nie jest to jednak jedyny wskaźnik poziomu rozwoju państwa. Innym, jest tzw. indeks HDI, czyli wskaźnik rozwoju społecznego (ang. Human Development Index). Jest to system wprowadzony i stosowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Jego celem jest porównywanie krajów według tzw. wskaźnika HDI. Aby go zmierzyć stosuje się cztery kryteria: 

- przewidywana długość życia mieszkańców,

- oczekiwana liczba lat edukacji dzieci, które stoją na początku swojej drogi edukacji,

- średnia liczba lat edukacji, jaką otrzymali mieszkańcy kraju w wieku 25 lat i starsi,

- odpowiednio liczony dochód narodowy per capita w dolarach amerykańskich (USD).

Wskaźnik HDI, opracowany przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haqua w 1990 r., służy do opracowywania corocznych raportów ONZ. Sporządzona w ten sposób lista państw, dzieli wszystkie kraje na cztery tzw. grupy rozwojowe: państwa bardzo wysoko rozwinięte, wysoko rozwinięte, kraje średnio rozwinięte oraz kraje słabo rozwinięte. 

W gruncie rzeczy, nie ma jednego powszechnie uznawanego kryterium, które oddawałoby faktyczny stan rzeczy, jeśli chodzi o poziom rozwoju poszczególnych krajów. Poziom ich rozwoju może być nie raz bardzo różny. 

Dzisiaj, do krajów rozwiniętych zalicza się m.in. Kanadę, Stany Zjednoczone, Japonię, Australię, Norwegię, Holandię i in. Należą też do nich tzw. azjatyckie tygrysy, czyli Korea Południowa, Hongkong czy Singapur. Kraje, które w ostatnich latach dołączyły do grupy państw rozwiniętych, to np. Izrael, Malta i Słowenia, a od roku 2010 – również Polska.

Z szybkim rozwojem krajów związany jest przede wszystkim rozwój przemysłu, zależny od nowoczesnej, zaawansowanej technologii oraz zatrudnienia taniej siły roboczej. Nie bez znaczenia pozostaje też kwestia korzystnej polityki podatkowej, dzięki której na rynki poszczególnych krajów wkraczają obcy inwestorzy. Przykładem takiego rozwoju, mogą być obecnie Chiny, Turcja czy Meksyk.